فیزیوتراپی- فیزیوتراپیست (شهرستان آمل)

سیستم لیمبیک (Limbic system)

دستگاه لیمبیک

سيستم ليمبيك از ساختمانهايى تشكيل شده است كه در نيمكره‏هاى مغزى و ديانسفالون قرار دارند. ساختمانهاى مربوطه در نيمكره‏هاى مغزى عبارتند از:
1- لوب ليمبيك
2- جيروس دنتيت
3- هسته آميگدال
4- منطقه سپتال
نواحى مربوطه از ديانسفالون به قرار زيرند:
1- هسته قدامى تالاموس
2- هيپوتالاموس (به ويژه جسم ماميلارى)
3- اپى تالاموس
4- هسته هابنولار
لوب ليمبيك خود شامل سه قسمت است:
1- جيروس سينگوليت
2- هيپوكامپ
3- جيروس پاراهيپوكامپ

شکل زیر:

لوب ليمبيك در سال 1878 توسط بروكا به نام «لوب بزرگ ليمبيك» ناميده شد. از آنجا كه سيستم ليمبيك ارتباطات نزديكى با هيپوتالاموس دارد، گاه به آن «مغز احشايى» گفته مى‏شود. به حلقه ساختمانهاى ارتباطى مدار Papez گفته مى‏شود.

از نظر عملكرد، سيستم ليمبيك و هيپوتالاموس در بروز پاسخهاى هيجانى و رفتارهاى مؤثر و مفيد با يكديگر همكارى دارند. Moore از جمله متخصصينى است كه بر روى عملكرد اين سيستم كار كرده است. او علاوه بر اينكه بر نقش بسيار مهم اين سيستم و عملكرد آن در تكنيك‏هاى درمانى مورد استفاده در توانبخشى تأكيد كرده است، خاطر نشان مى‏سازد كه اين سيستم علاوه بر اينكه مسئول تنظيم رفتارهاى تغذيه‏اى، تناسلى و حافظه كوتاه‏مدت است به علت موقعيت و ساختارهايى كه دارد وظيفه بسيار مهم يكپارچگى حسى، ثبت اطلاعات قديمى حسى- حركتى، احشايى، همراه با ثبت اطلاعات شناختى جديدتر و عاليتر براى كاركرد سيستم به عهده دارد. در حيوانات پست‏تر اين سيستم با عملكرد بويايى نيز در ارتباط است. بر اساس نظر Moore اين سيستم در انسان از نظر عملكردى همان قسمتى است كه انسان را وادار به بقا مى‏سازد. او براى نشان دادن عملكرد اين سيستم از كلمه MOVE استفاده كرده است. در اين كلمه حرف M معادل Memory يا حافظه است. اگر چه حافظه احتمالاً مربوط به قسمتهاى مختلفى از سيستم عصبى مركزى است، اما قسمتهايى از سيستم ليمبيك مانند هيپوكامپ و اجسام پستانى (ماميلارى) هيپوتالاموس به نظر مى‏رسد كه نقش بسيار مهمى را در حلقه هر دو حافظه كوتاه‏مدت و درازمدت ايفا مى‏نمايد. حرف O معادل Olfaction و در كلمه فوق براى نشان دادن بويايى است. اگر چه انسان بر خلاف حيوانات پست‏تر براى بقا كمتر به اين حس وابسته است اما اين حس هنوز بر حس چشايى و يادآورى خاطرات و تجارب گذشته، اعمال احشايى و پاسخهاى هيجانى در انسان مؤثر است. حرف V معادلVicera و در كلمه فوق براى نشان دادن عملكرد احشايى وابسته به رفتار در ارتباط با پاسخهاى هيجانى، حسى، حركتى و شناختى به كار برده شده است و به اين معنى است كه از طريق پاسخهاى فوق سيستم ليمبيك به حفظ تعادل هموستاتيك كمك مى‏نمايد. هيجانات شديد يا استرسهاى فيزيكى باعث به هم خوردن اين تعادل و هوشيار كردن سيستم سمپاتيك براى پاسخ تهاجم يا گريز مى‏شود. ادامه اين وضعيت ممكن است باعث اختلال كامل در تعادل سيستم عصبى و نهايتا فقدان يكپارچگى در رفتار فرد شود. و در نهايت حرف E براى نشان دادن Emotion يا هيجان فرد است.

هيپوتالاموس و ساير تشكيلات سيستم ليمبيك به ويژه با ماهيت هيجانى احساس‏هاى حسى يعنى با اين موضوع كه احساس‏ها خوشايند يا ناراحت كننده هستند، سر و كار دارند. اين جنبه‏هاى هيجانى يا عاطفى پاداش و تنبيه يا رضايت و تنفر نيز ناميده مى‏شوند. پاداش و تنبيه در اعمال ارادى ما نقش اساسى دارند. تجربيات انجام شده بر روى حيوانات نشان داده‏اند كه يك تجربه حسى كه متضمن پاداش يا تنبيهى نباشد، به خاطر سپرده نمى‏شود. ثبت تغييرات الكتريكى نشان داده است كه محركهاى حسى تازه و بديع هميشه قشر مغز را تحريك مى‏كنند، اما تكرار محرك به دفعات زياد در صورتى كه موجب بروز احساس، پاداش يا تنبيه نشود منجر به خاموشى تقريبا كامل جواب قشر مغز مى‏گردد. به عبارت ديگر، حيوان نسبت به محرك حسى عادت مى‏كند و از آن به بعد اين محرك را ناديده مى‏گيرد. اين پديده را «عادت‏سازى» مى‏نامند. به اين ترتيب، تحريكاتى كه متضمن پاداش يا تنبيه باشند يك خاطره قوى در حافظه بر جاى مى‏نهند در حالى كه محركهاى حسى بى‏تفاوت منجر به پيدايش عادت مى‏شوند. بنابراين آشكار است كه مراكز پاداش و تنبيه سيستم ليمبيك نقش مهمى در انتخاب اطلاعاتى دارند كه ما فرا مى‏گيريم و از آن طريق در يادگيرى، حافظه عادت و يا تقويت نوعى خاص از رفتار ارادى مؤثر مى‏باشند.

از آنجا كه سيستم ليمبيك بسيار پيچيده است و از فيبرهاى ارتباطى زيادى درست شده كه علاوه بر ارتباط داخلى با نواحى مجاور و از جمله سيستم رتيكولار (R.F) نيز مرتبط هستند، هر تحريكى در اين سيستم باعث ايجاد يك اثر طولانى و پايدار مى‏شود. بسيارى از اين راههاى عصبى ماهيتا هم مدارى،و هم، متقابل هستند. بنابراين، هر گونه تحريك به يك منطقه باعث اثر بر روى ساير نواحى است كه خود باعث فيدبك مستقيم يا غيرمستقيم به محل شروع تحريك است. با توجه به اينكه، يكى از عملكردهاى سيستم عصبى ليمبيك، هيجانات فردى است و همچنين گستردگى ارتباطات عصبى كه بين اين سيستم و ساير قسمتهاى عصبى وجود دارد، نمى‏توان نقش يادگيرى هيجانى را كه اثر تقويت‏كننده قوى دارد، در درمان در نظر نگرفت.

اغلب افراد سالم تجربه تكرار يك خاطره يا يك آهنگ را در ذهن داشته‏اند. اين مسأله را در بيماران مبتلا به اختلالات عروقى مغز عليرغم فقدان يا اشكال در عملكردهاى عالى به خصوص در مورد مراكز تكلمى نيز مى‏بينيم كه بيمار توانايى زبان هيجانى خود را حفظ كرده است (آواز خواندن، گريه كردن و خنديدن). بنابراين درمانگران به هنگام درمان از طريق اثرگذارى بر روى سيستم ليمبيك، ساير قسمتهاى سيستم عصبى را نيز تحت تأثير قرار مى‏دهند.

منبع:
از کتاب ساختار و عملکرد سیستم عصبی-عضلانی به ترجمه و تدوین نویسنده وبلاگ(فیزیوتراپیست ابراهیم برزکار).چاپ فجر.بهار ۱۳۸۵(چاپ اول)

منابع:
-نراقى، محمد على؛ حاجى حسينى، داود ترجمه نوروآناتومى W.C. Wongck. انتشارات جعفرى
-جامعى، بهنام (زير نظر دكتر حسن عشايرى) كاربرد نوروفيزيولوژى در توانبخشى. انتشارات دانشگاه علوم پزشكى ايران.
-شادان، فرخ ترجمه فيزيولوژى پزشكى پرفسور آرتورگايتون. جلد دوم، انتشارات شركت سهامى چهر.
منبع شکل:

http://www.daviddarling.info

مطالب مرتبط:

سیستم عصبی خودکار

طبقه بندی مطالب وبلاگ فیزیوتراپی

مقالات فیزیوتراپی

اخبار کنگره ها و سمینارهای فیزیوتراپی

مهمترین اخبار دکترای حرفه ای فیزیوتراپی

مقالات استخوان شناسی

مقالات آناتومی اندام فوقانی

مقالات آناتومی اندام تحتانی

مقالات آناتومی ستون فقرات

مقالات حرکت شناسی (کینزیولوژی)

مقالات سیستم عضلانی-اسکلتی، بیماری ها و اختلالات مربوطه

مقالات شکستگی استخوانها و جراحی های ارتوپدی

مقاله های دستگاه عصبی مرکزی و محیطی (CNS & PNS)

مقالات سیستم عصبی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مقالات سیستم تنفسی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مقاله های سیستم حسی، درد و موضوعات آن

مقالات سیستم عروقی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مطالب و موضوعات متفرقه (مقالاتی درباره فشار خون، دیابت، بیوفیزیک، رادیولوژی،فیزیولوژی و تست خون، برخی از بیماری ها و...)

برچسب‌ها: سیستم لیمبیک, دستگاه لیمبیک, دستگاه خودکار, عملکرد دستگاه لیمبیک

+ نوشته شده در شنبه بیست و هشتم اسفند ۱۳۸۹ ساعت 1:4 توسط فیزیوتراپیست ابراهیم برزکار |

دستگاه عصبى (Nervous system)

سيستم عصبى،اجتماعى از سلول ها است كه بخشى از آنها در تشكيل شبكه ارتباطى و بخشى ديگر هم در تشكيل ماده محافظ اين شبكه شركت مى ‏كنند.شبكه ارتباطى به وسيله نورونها شكل مى ‏گيرد.سلول هاى شبكه ارتباطى براى دريافت و ايجاد جريان عصبى و همچنين انتقال اين جريان به ساير نورونها و همچنين سلول هاى حساسه، متمايز شده اند. مغز انسان تقريبا از ۱۰^۱۲ نورون تشكيل شده است.

سلول هاى محافظ سيستم عصبى شامل نوروگلياها است كه به معنى متصل ‏كننده نورونها به همديگر مى ‏باشند (Nerve Glue). اين سلول ها نه تنها در نگهدارى و محافظت نورونها در يك محيط محدود و مخصوص بسيار مؤثرند، بلكه باعث افزايش سرعت انتقال ايمپالسهاى الكتريكى در طول آكسون نيز مى ‏شوند.تعداد سلول هاى نورگليا در مغز انسان، ده برابر بيشتر از تعداد نورونهاى موجود در مغز است.

سيستم عصبى اكثر حيوانات به دو قسمت سيستم عصبى محيطى (PNS) و سيستم عصبى مركزى (CNS) تقسيم مى‏شوند.

تصاویر زیر:

سيستم عصبى محيطى(Peripheral nervous system)

سيستم عصبى محيطى، ارتباطى را بين دستگاه اعصاب مركزى و قسمتهاى مختلف بدن و محيط خارج به وجود مى ‏آورد. اين سيستم متشكل از قسمتهاى زير است:

1- بخشهاى حسى كه از رسپتورهاى حسى ساخته شده‏ اند.
2- بخشهاى حركتى كه براى ايجاد فعاليتهاى عضلانى و يا فعاليتهاى ترشحى، فرمانهايى را به ارگانهاى مربوطه صادر مى‏ نمايند.
3- نورونهاى آورنده اوليه.

بخشهاى حركتى شامل رشته‏ هاى حركتى سوماتيك (بدنى)،گانگليونهاى اتونوميك و بالاخره رشته‏ هاى اتونوميك هستند.

رشته ‏هاى اتونوميك به سه قسمت:
نورونهاى سمپاتيك، پاراسمپاتيك و انتريك (روده‏اى) تقسيم مى ‏شوند.

رشته ‏هاى حركتى سوماتيك، باعث انقباض عضلات اسكلتى بدن شده و رشته‏ هاى حركتى اتونوميك در تحريك و همچنين مهار فعاليت عضلات صاف، غدد و عضله قلب نقش مهمى را ايفا مى‏ كنند. سلسله اعصاب سمپاتيك، كل ارگانهاى بدن را براى انجام فعاليتهاى حياتى آماده نگه مى ‏دارند و اين عمل در حالى انجام مى ‏گيرد كه سلسله اعصاب پاراسمپاتيك و انتريك در حال انجام دادن فعاليتهاى عادى خودشان هستند.

سيستم عصبى مركزی(Central nervous system)

سيستم عصبى مركزى شامل نخاع شوكى و مغز است.
قسمتهاى مختلف مغز انسان براساس پيدايش آنها در دوران جنينى به پنج ناحيه تقسيم مى ‏شوند كه عبارتند از:

۱-ميلانسفالون

۲-متانسفالون

۳-مزانسفالون

۴- ديانسفالون

۵-تلانسفالون
چگونگى تشكيل سيستم اعصاب مركزى بدين طريق است كه در ضمن نمو جنين يك قسمت از لوله عصبى نخاع شوكى را مى ‏سازد و انتهاهاى سرى لوله عصبى كه به مغز تبديل خواهد شد، ابتدا سه برجستگى به نام حبابهاى مغزى اوليه را تشكيل مى ‏دهد (تصوير)، اين حبابها عبارتند از:

1- مغز قدامى
2- مغز ميانى
3- مغز خلفى كه به طناب نخاعى پيوسته است.

در قسمت زير چگونگى تشكيل بخشهاى مختلف مغزى انسان نشان داده شده است:

-حباب مغزى قدامى (پروزنسفالون)شامل:
تلانسفالون- ديانسفالون

-حباب مغزى ميانى (مزانسفالون)عبارتنداز:
پايه‏هاى مغزى- تكمه‏هاى چهارگانه

-حباب مغزى خلفى (رمبانسفالون)شامل:
متانسفالون- ميلانسفالون

تلانسفالون نيمكره‏ هاى مغز و ديانسفالون عناصر اطراف بطن ميانى را كه مبدأ پيدايش تالاموس، هيپوتالاموس، ساب ‏تالاموس و اپى‏ تالاموس است، به وجود مى‏ آورد.متانسفالون،پل مغزى و مخچه را ايجاد مى ‏كند و ميلانسفالون بصل‏النخاع را به وجود مى ‏آورد.

منبع:

از کتاب ساختار و عملکرد سیستم عصبی-عضلانی به ترجمه و تدوین نویسنده وبلاگ(فیزیوتراپیست ابراهیم برزکار).چاپ فجر.بهار ۱۳۸۵

منابع (References)

-نراقى،محمد على؛ حاجى حسينى، داود.ترجمه: نوروآناتومى W.C. Wongck.انتشارات جعفرى.

-آمرى نيا، رضا؛ بهروزى راد، نازيلا. ترجمه: ساختمان و عمل مغز و اعصاب پرفسور ويليام ويليس. مؤسسه انتشارات تلاش.

-كوثريان، سيد حسين.نوروآناتومى (كالبدشناسى سلسله اعصاب مركزى). مؤسسه انتشارات باورداران.

-شادان، فرخ.ترجمه: فيزيولوژى پزشكى پرفسور آرتورگايتون. جلد دوم، انتشارات شركت سهامى چهر.

-میناگر،علیرضا و وثوق آزاد، ژاک. ترجمه: نوروآناتومی پایه و کاربردی پرفسور فیتزجرالد.انتشارات دانش پژوه.

منبع تصاویر:

-http://www.morphonix.com/
-http://www.mhhe.com/

مطالب مرتبط:

عصب محیطی

طناب نخاعی

اعصاب مغزی

*استفاده از مطالب فقط در صورت ذکر منبع وبلاگ مجاز است.