اسپینا بیفیدا (اسپینا بیفیدای مخفی، مننگوسل، مننگومیلوسل، میلوسل)

اسپینا بیفیدا (Spina bifida) یک ناهنجاری مادرزادی است که به علت نقص در قسمت پشتی یک یا چند مهره از ستون فقرات ایجاد می گردد. وجود یک شکاف در قسمتی از ستون مهره ها، به علت عدم اتصال ناحیه تیغه ها ی یک یا چند مهره، ممکن است باعث فتق پرده های نخاع، یا طناب نخاعی و یا هر دو گردد. 

اسپینا بیفیدا ممکن است در هر قسمتی از ستون مهره ها ایجاد گردد، ولی بیشتر در ناحیه کمری اتفاق می افتد. نوعی از اسپینا بیفیدا بنام مننگومیلوسل بیشتر در ناحیه کمری یا خاجی شایع بوده که باعث نقایص نورولوژیکی می گردد. هیدروسفالی (تجمع مایع در حفره جمجمه) معمولا با ناهنجاری اسپینا بیفیدا درارتباط است. بسیاری از بیماران فاقد علایم و نشانه های نورولوژیکی هستند (مانند اسپینا بیفیدای مخفی). در برخی از بیماران ممکن است نشانه ها در نوجوانی یا بزرگسالی ظاهر گردند.

انواع اسپینا بیفیدا

دو نوع اسپینا بیفیدا وجود دارد:

*اسپینا بیفیدای مخفی (Spina bifida occulta) که به عنوان شکل بسته (Closed form) شناخته می شود.

*اسپینا بیفیدا سیستیکا (Spina bifida cystica) که به عنوان شکل باز (Open form) مطرح می گردد خود شامل:

**مننگوسل (Meningocele)

**مننگومیلوسل (Meningomyelocele)

**میلوسل (Myelocele)

مننگوسل، مننگومیلوسل و میلوسل به عنوان اسپینا بیفیدای آشکار شناخته می شوند که علت آن بزرگ بودن شکاف در قسمت پشتی ستون فقرات است.

تصویری شماتیک از نقص قوس مهره ای در اسپینا بیفیدا:

 

 

اسپینا بیفیدای مخفی

اسپینا بیفیدای مخفی خفیف ترین نوع اسپینا بیفیدا است که به علت کوچک بودن شکاف و عدم فتق مننژ و طناب نخاعی، فاقد علایم نورولوژیکی است. این ناهنجاری معمولا به هنگام انجام رادیولوژی که با اهداف دیگری برای بیمار درخواست شده به طور تصادفی کشف می گردد. اسپینا بیفیدای مخفی شایع ترین نوع اسپینا بیفیدا است که در حدود 15 درصد از افراد دیده می شود. شکاف کوچک ممکن است در یک یا چند مهره از ستون فقرات رخ دهد.

در اسپینا بیفیدای مخفی، گاهی نشانه های زیر در قسمت پوست بیمار در بالای قسمت ناقص مهره ای دیده می شود:

*پرمو بودن

*تجمع بافت چربی به صورت یک بافت کوچک

*گودی یا فرورفتگی کوچک

*تغییر رنگ پوست

مننگوسل

در مننگوسل، نقص قوس مهره ای منجربه فتق مننژ (پرده های نخاع) می گردد. در این حالت کیسه تکال یا دورال ساک (ترکیبی ازسخت شامه و عنکبوتیه) که به بیرون رانده می شود، فاقد بافت عصبی است (عدم فتق نخاع یا ریشه های آن). تجمع مایع در فضای ساب آراکنوئید که باعث گسترش آن می گردد روی پوست بیمار به صورت برجستگی نمایان می گردد. مننگوسل ممکن است باعث ایجاد علایم و نشانه های نورولوژیکی گردد.

مننگومیلوسل

در مننگومیلوسل علاوه بر فتق پرده های طناب نخاعی، طناب نخاعی یا ریشه های اعصاب نخاعی نیز به بیرون امتداد می یابند. این حالت بیشتر در ناحیه کمری-خاجی (لومبوساکرال) رخ می دهد و همانند مننگوسل، گسترش فضای ساب آراکنوئید بصورت کیسه ای روی پوست بیمار قابل رویت است ولی برخلاف مننگوسل حاوی عناصر عصبی است. گاهی پوست کیسه را می پوشاند. اگر کیسه مننژیال که حاوی مایع مغزی-نخاعی است توسط پوست پوشیده نشود در خطر پارگی بوده و احتمال عفونت وجود دارد (ممکن است مننژیت ایجاد گردد)

مننگومیلوسل شایع ترین نوع اسپینا بیفدا سیستیکا است که به علت فتق عناصر عصبی نخاعی باعث ایجاد علایم و نشانه های نورولوژیکی می گردد که شدت آن به ناحیه درگیر و بزرگی فتق بستگی دارد. اگر فتق در ناحیه کمری-خاجی رخ دهد، ریشه های اعصاب دم اسب همراه با کیسه مننژیال به بیرون راه می یابند. دم اسب حاوی ریشه های عصبی L4 و L5 و همچنین S1 تا S5 است. 

تصویری شماتیک از مننگوسل و مننگومیلوسل:

 

 

اختلالات در مننگومیلوسل ممکن است درارتباط با موارد زیر باشد:

*مشکلات حسی مانند عدم حس قسمتی از اندام

*اختلالات حرکتی همانند فلج برخی از عضلات، ضعف عضلانی که ممکن است باعث عدم تعادل عضلانی نیز گردد. عدم تعادل عضلانی در اندام تحتانی ممکن است سبب دررفتگی مفصل ران یا پای چنبری (Club foot) گردد.

*اختلال در عملکرد مثانه و روده

*تشنج

*اسکولیوز (انحراف جانبی ستون فقرات)

میلوسل

ناهنجاری میلوسل نادر بوده که عبارت است از فتق طناب نخاعی به علت نقص قوس مهره ای. در این وضعیت چین های عصبی باز بوده و مایع مغزی-نخاعی (CSF) روی پوست ریخته می شود. تفاوت میلوسل با مننگومیلوسل این است که در میلوسل بافت عصبی فتق یافته هم تراز پوست بوده و گسترش فضای ساب آراکنوئید زمینه ای وجود ندارد. از نشانه های میلوسل، فلج دائمی کودک و بی اختیاری ادرای است.

 تصویر ام آر آی از یک مورد مننگومیلوسل در زیر (بافت عصبی خارج شده روی پوست واقع شده که با پیکان مشکی مشخص است و پیکان سفید اتساع فضای ساب آراکنوئید را نشان می دهد)

 

 

تصویر ام آر آی در یک مورد میلوسل در زیر (در این تصویر بافت عصبی خارج شده هم تراز با پوست بوده و اتساع فضای ساب آراکنوئید وجود ندارد):

 

در موارد میلوسل، اغلب یک کیست در بخش عمقی نسبت به طناب نخاعی وجود دارد.  به بیرون زدگی طناب نخاعی کیستیک از قوس مهره ای ناقص، میلوکیستوسل (Myelocystocele) می گویند.  

فاکتورهای خطر

*زمینه خانوادگی

*کمبود فولات (اسید فولیک یا ویتامین B9) در دوران قبل و حین بارداری

*مصرف برخی از داروها در دوران بارداری (مانند داروهای ضد تشنج)

*در زنان دیابتی

*چاقی پیش از بارداری

*هیپرترمی در هفته های اولیه بارداری

تست ها و تشخیص ها

*اندازه گیری میزان آلفا-فتوپروتئین (Alpha-fetoprotein) در خون مادر که در اسپینا بیفیدا افزایش می یابد.

*اولتراسونوگرافی یا اسکن اولتراسوند که می تواند نقص های استخوانی ستون فقرات و توده های بافت نرم را نشان دهد

*آمنیوسنتز (Amniocentesis). بررسی مایع آمنیوتیک جهت تعیین میزان آلفا-فتوپروتئین 

*در مواردی که نشانه ها و علایم در نوجوانی یا بزرگسالی نمود می یابند، ام آر آی و سی تی اسکن مفید هستند

درمان

معمولا اسپینا بیفدای مخفی برخلاف اسپینا بیفیدا سیستیکا نیازی به درمان ندارد. درمان در مننگوسل و مننگومیلوسل جراحی است. در موارد مننگومیلوسل جراحی ممکن است قبل از تولد یا در زمان کوتاهی پس از تولد انجام گردد. جراحی توسط متخصص جراح اعصاب صورت می گیرد. انجام جراحی باعث می شود خطر عفونت کاهش یافته و همچنین از صدمه به طناب نخاعی به علت ضربه جلوگیری گردد. درموارد هیدروسفالی ممکن است عمل جراحی شانت مغزی جهت کاهش مایع مغزی-نخاعی نیز انجام گردد.

تصویری از جراحی در یک کودک با مننگومیلوسل بزرگ:

 

 

موارد دیگری که ممکن است در درمان اسپینا بیفیدا مورد توجه قرار گیرد عبارتنداز:

*درمان اختلالات دستگاه ادراری توسط اورولوژیست

*درمان مشکلات ارتوپدی توسط متخصص ارتوپد

*درمان مشکلات حرکتی توسط تیم توانبخشی (فیزیوتراپی و کاردرمانی)

تهیه و تنظیم: فیزیوتراپیست ابراهیم برزکار

منابع

*میناگر،علیرضا و وثوق آزاد، ژاک. ترجمه: نوروآناتومی پایه و کاربردی پرفسور فیتزجرالد.انتشارات دانش پژو

*هوشمند ویژه، محمد. فرهنگ پزشکی انگلیسی-فارسی(دوجلدی). واژه نامه مصور دورلند. انتشارات کلمه

 

patient.co.uk

neurosurgerydallas

mayoclinic.com

ajronline.org

nervous-system-diseases

استفاده از مطالب فقط درصورت ذکر منبع وبلاگ یا لینک آن مجاز است.

مقالات فیزیوتراپی 

مقالات استخوان شناسی

مقالات آناتومی اندام فوقانی

مقالات آناتومی اندام تحتانی

مقالات آناتومی ستون فقرات

مقالات حرکت شناسی (کینزیولوژی)

مقالات سیستم عضلانی-اسکلتی، بیماری ها و اختلالات مربوطه

مقالات شکستگی استخوانها و جراحی های ارتوپدی

مقالات روماتولوژی (شامل اصطلاحات،اختلالات و بیماریهای روماتیسمی و روماتیسم خارج مفصلی)

مقاله های دستگاه عصبی مرکزی و محیطی (cns & pns)

مقالات سیستم عصبی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مقالات سیستم تنفسی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مقاله های سیستم حسی، درد و موضوعات آن

مقالات سیستم عروقی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مروری بر آناتومی سیستم عصبی، عضلانی و اسکلتی ازطریق تصاویر 

اخبار کنگره ها و سمینارهای فیزیوتراپی 

مهمترین اخبار دکترای حرفه ای فیزیوتراپی

مطالب و موضوعات متفرقه (مقالاتی درباره فشار خون، دیابت، بیوفیزیک، رادیولوژی،فیزیولوژی و تست خون، برخی از بیماری ها و...)

مقالات ورزش و تغذیه (شامل موضوعات تحرک و فعالیت بدنی،تغذیه صحیح،چاقی،اضافه وزن،کنترل وزن و غیروه)

مقالات قلب و عروق (شامل مفاهیم، اختلالات و مقاله های آموزشی)

طبقه بندی مطالب بر اساس ناحیه بدن

مقالات ستون فقرات

مقالات شانه

مقالات آرنج

مقالات مچ و انگشتان دست

مقالات لگن، مفصل هیپ و ناحیه ران

مقالات زانو

مقالات مچ پا و پا 

مقالات سیستم عصبی (cns & pns)

بطن پنجم (Fifth ventricle)

 صفحه بطن انتهایی که در سایت ویکی پدیا (Wikipedia) ایجاد کردم:

در ارتباط با این پست برخی از موارد که درباره شرایط پاتولوژیک است در قسمت پایین صفحه تحت عنوان توضیحات مطرح شده است.

بطن انتهایی (Terminal ventricle) یا بطن پنجم (Fifth ventricle)، وسیع ترین قسمت مجرای مرکزی طناب نخاعی است که در سطح مخروط انتهایی یا نزدیک به آن واقع شده‌است. ^[۱] مجرای مرکزی طناب نخاعی مانند یک بطن انتهایی دوکی شکل اتساع می‌یابد که طول آن در سطح مخروط انتهایی تقریبا 8 الی 10 میلی متر است. ^[۲] این بطن که بخش متسع انتهای مجرای مرکزی است، در تمام دوران حیات باقی می‌ماند. ^[۳]

^{تصویر زیر (یکی شماتیک و دیگری ام آر آی از طناب نخاعی):}

 

محتویات

 [نهفتن] 

• ۱ تاریخچه
• ۲ کشف و تشخیص
• ۳ جستارهای وابسته
• ۴ منابع

تاریخچه

اولین بار Stilling در سال 1859 بطن انتهایی را توصیف کرد. ^[۴] در سال 1875، Krause، بطن انتهایی را به عنوان یک ساختار بطنی حقیقی شناخت که توسط سلول‌های اپندیمی مژه دار احاطه می‌شد. ^[۴] او پس از مشاهده سلول‌های اپندیمی طبیعی، اصطلاح بطن پنجم را مرسوم کرد. ^[۴] Krause، این بطن را به همه بزرگسالان مربوط ساخت، ولی اشاره کرد که بطن انتهایی در میانسالی کوچکترین و در ابتدای کودکی و پیری وسیع ترین حالت را دارد. ^[۴]

Kernohan در سال 1924 جزئیات منشاء و سیر تکاملی ساختار بطن انتهایی را توصیف کرد که به طور طبیعی در همه افراد طی رشد جنینی وجود دارد. ^[۴]

کشف و تشخیص

اگرچه بطن انتهایی در جنین و کودکان قابل مشاهده‌است، اما معمولا در بزرگسالان حضور ندارد. ^[۱] این بطن ممکن است ازطریق ام آر آی یا سونوگرافی در کودکان کمتر از پنج سال قابل مشاهده باشد. ^[۵] انجام ام آر آی معمولا جهت رویتش مفید است.

شواهد حاصل از ام آر آی در سطح مخروط انتهایی در شرایط پاتولوژیک ممکن است درارتباط با موارد زیر باشد:

• اسپینا بیفیدا (مانند مننگوسل و مننگومیلوسل)
• تومورهای مخروط انتهایی
• سندرم آرنولد کیاری
• هیدرومیلی. در هیدرومیلی، اتساع مجرای مرکزی طناب نخاعی به واسطه افزایش مایع مغزی-نخاعی اتفاق می افتد. ^[۶]
• سیرنگومیلی
• سیرنگوهیدرومیلی. این بیماری به مجموعه سیرنگومیلی و هیدرومیلی گفته می شود. ^[۶]
• سندرم طناب گیرافتاده (Tethered cord syndrome)
• کیست‌های مخروط انتهایی

در مواردی خاص، بطن انتهایی ممکن است به علت اتساع ناشی از افزایش مایع مغزی-نخاعی، علایم بالینی ایجاد کند.

جستارهای وابسته

• بطن چهارم
• طناب نخاعی

منابع

1. ↑ ^{۱٫۰ ۱٫۱} radsource.us/ventriculus terminalis
2. ↑ Williams & Warwick. Gray's Anatomy .THIRTY-SEVENTH EDITION.ISBN 0 443 04177 6
3. ↑ میناگر،علیرضا و وثوق آزاد، ژاک. ترجمه: نوروآناتومی پایه و کاربردی پرفسور فیتزجرالد.انتشارات دانش پژو
4. ↑ ^{۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ ۴٫۴} neurosciencesjournal.org/terminal ventricle/case report
5. ↑ pubmed/cyst of the medullary conus
6. ↑ ^{۶٫۰ ۶٫۱} emedicine.medscape/imaging in syringohydromyelia

منبع تصویر:http://www.springerimages.com/

------------------------------------------------------------------------

توضیحات

*مخروط انتهایی یا مخروط مغزی (Conus terminalis, or conus medullaris): انتهایی ترین قسمت نخاع که در سطح مهره اول یا دوم پایان می یابد.

*اسپینا بیفیدا (Spina bifida) یکی از ناهنجاری های مادرزادی ستون فقرات است که به علت اشکال در جوش خوردن بخش پشتی مهره ها در ناحیه تیغه ها (لامیناها) در سطح یک یا چند مهره اتفاق می افتد که شدت شکاف در افراد مختلف متقاوت است. اسپینا بیفیدا بیشتر در ناحیه پنجمین مهره کمری یا اولین مهره ساکرال ایجاد می گردد. این ناهنجاری ستون مهره ها ممکن است به صورت های زیر دیده شود:

**اسپینا بیفیدای مخفی (Spina bifida occulta): به علت کوچک بودن شکاف معمولا بدون علامت است.

**مننگوسل (Meningocele): در این وضعیت پرده های نخاع به بیرون رانده می شود و ممکن است ایجاد علایم عصبی نماید. در مننگوسل، کیست مننژیال فاقد عناصر عصبی است.

**مننگومیلوسل (Meningomyelocele): شایع ترین نوع اسپینا بیفیدای آشکار بوده که در این ناهنجاری، پرده های نخاع، طناب نخاعی همراه با ریشه های اعصاب فتق می یابد و باعث اختلالات حسی-حرکتی با توجه به شدت ضایعه می گردد. اگر کیست در ناحیه کمری-خاجی (لومبوساکرال) باشد، حاوی دم اسب (ریشه های اعصاب کمری L4 و L5 به همزاه ریشه های خاجی) است.

**میلوسل (Myelocele): در میلوسل فتق طناب نخاعی به علت نقص در قسمت پشتی مهره ها اتفاق می افتد. این وضعیت نادر بوده که اغلب یک کیست در قسمت عمقی نسبت به طناب نخاعی وجود دارد. در میلوسل، مایع مغزی-نخاعی روی پوست می ریزد.

*سندرم آرنولد-کیاری (Arnold-chiari syndrome): یک ناهنجاری دستگاه عصبی است که با اشکال در محل اصلی مخچه و بصل النخاع همراه می گردد. در این ناهنجاری بیرون زدگی مخچه به داخل مجرای مهره ای (کانال مهره ای) می تواند منجر به هیدروسفالی (تجمع مایع در حفره جمجمه) گردد.

*سیرنگومیلی (Syringomyelia): سیرنگومیلی عبارت است از وجود یک حفره پر از مایع مغزی-نخاعی بنام  Syrinx  در داخل طناب نخاعی که ممکن است در هر قسمت از طناب نخاعی ایجاد گردد. این ناهنجاری بیشتر در ناحیه فقرات گردنی رخ می دهد. حفره در سیرنگومیلی ممکن است به طرف بصل النخاع و ناحیه پل مغز نیز امتداد یابد.

وقتی حفره کیستیک در نخاع گسترش یابد می تواند باعث مشکلات متفاوتی همانند اختلالات حسی-حرکتی، درد مزمن، اختلالات عملکردی روده و مثانه و غیرو گردد. شدت علایم و نشانه ها به محل درگیری، اندازه حفره و وجود مشکلات دیگری چون تومورها و ناهنجاری های مادرزادی بستگی دارد. 

*سندرم طناب گیرافتاده (Tethered cord syndrome) یا نشانگان طناب نخاعی افسار زده: یک اختلال نورولوژیکی ناشی از پیوستگی های بافتی است که حرکت طناب نخاعی را در ستون فقرات محدود می کند. این پیوستگی های بافتی باعث ایجاد کشش های غیر نرمال به طناب نخاعی می گردد. عواملی چون فیلوم ترمینال (رشته انتهایی) ضخیم و کوتاه، میلومننگوسل، وجود بافت های اسکار،تومورها، آسیب طناب نخاعی، لیپوما و موارد دیگر ممکن است باعث اشکال در حرکات طبیعی و آرام طناب نخاعی گردد.

مقالات فیزیوتراپی 

مقالات استخوان شناسی

مقالات آناتومی اندام فوقانی

مقالات آناتومی اندام تحتانی

مقالات آناتومی ستون فقرات

مقالات حرکت شناسی (کینزیولوژی)

مقالات سیستم عضلانی-اسکلتی، بیماری ها و اختلالات مربوطه

مقالات شکستگی استخوانها و جراحی های ارتوپدی

مقالات روماتولوژی (شامل اصطلاحات،اختلالات و بیماریهای روماتیسمی و روماتیسم خارج مفصلی)

مقاله های دستگاه عصبی مرکزی و محیطی (cns & pns)

مقالات سیستم عصبی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مقالات سیستم تنفسی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مقاله های سیستم حسی، درد و موضوعات آن

مقالات سیستم عروقی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مروری بر آناتومی سیستم عصبی، عضلانی و اسکلتی ازطریق تصاویر 

اخبار کنگره ها و سمینارهای فیزیوتراپی 

مهمترین اخبار دکترای حرفه ای فیزیوتراپی

مطالب و موضوعات متفرقه (مقالاتی درباره فشار خون، دیابت، بیوفیزیک، رادیولوژی،فیزیولوژی و تست خون، برخی از بیماری ها و...)

مقالات ورزش و تغذیه (شامل موضوعات تحرک و فعالیت بدنی،تغذیه صحیح،چاقی،اضافه وزن،کنترل وزن و غیروه)

مقالات قلب و عروق (شامل مفاهیم، اختلالات و مقاله های آموزشی)

طبقه بندی مطالب بر اساس ناحیه بدن

مقالات ستون فقرات

مقالات شانه

مقالات آرنج

مقالات مچ و انگشتان دست

مقالات لگن، مفصل هیپ و ناحیه ران

مقالات زانو

مقالات مچ پا و پا 

مقالات سیستم عصبی (cns & pns)

استفاده از مطالب فقط درصورت ذکر منبع وبلاگ مجاز است.

کانال مرکزی نخاع (Central canal of spinal cord)

 صفحه مجرای مرکزی طناب نخاعی یا مجرای اپاندیم (Ependymal canal) که در سایت ویکی پدیا (Wikipedia) ایجاد کردم:

مجرای مرکزی طناب نخاعی یا مجرای اپاندیم، مجرایی است حاوی مایع مغزی-نخاعی که توسط طناب نخاعی احاطه می‌گردد. در وسط رابط خاکستری (Gray commissure) که خود قسمتی از ماده خاکستری نخاع است، مقطع مجرای اپاندیم وجود دارد. ^[۱] قسمتی از رابط خاکستری که در جلوی مجرای اپاندیم قرار دارد، رابط خاکستری جلویی ^[۲] و بخشی از آن که در پشت مجرای اپاندیم است، رابط خاکستری پشتی ^[۳] نامیده می‌شود. ^[۱] رابط خاکستری ، نوار باریکی است که دو توده طرفی ماده خاکستری نخاع را که به شکل H است، در خط وسط به یکدیگر متصل می‌کند. ^[۱]

^{تصویر زیر:}

^{تصویر در اندازه ای بزرگتر با کلیک بر روی اینجا}

مجرای مرکزی طناب نخاعی (مجرای اپاندیم) در بالا با بطن چهارم ارتباط دارد. بیشتر مایع مغزی-نخاعی از بطن چهارم به فضای زیر عنکبوتیه منتقل می‌شود، اما مقدار کمی از این مایع از بطن چهارم به مجرای مرکزی می‌رود. ^[۱]

بطن انتهایی

مجرای مرکزی در انتهای مسیرش، گشاد و متسع می‌شود و بطن انتهایی (Terminal ventricle) را ایجاد می‌کند. ^[۴] این بطن نزدیک مخروط انتهایی قرار دارد. ^[۵] بطن انتهایی در جنین و کودکان خیلی بیشتر از بزرگسالان قابل مشاهده‌است، اما دوباره مشاهده آن در افراد مسن ازنظر تعداد افزایش می‌یابد. ^[۵]

پانویس‌ها

1. ↑ ^{۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳} كوثريان،سيد حسين
2. ↑ Anterior gray commissure
3. ↑ Posterior gray commissure
4. ↑ میناگر،علیرضا و وثوق آزاد، ژاک
5. ↑ ^{۵٫۰ ۵٫۱} radsource.us

منابع

• كوثريان،سيد حسين.نوروآناتومى (كالبدشناسى سلسله اعصاب مركزى). مؤسسه انتشارات باورداران
• میناگر،علیرضا و وثوق آزاد، ژاک. ترجمه: نوروآناتومی پایه و کاربردی پرفسور فیتزجرالد.انتشارات دانش پژو

• radsource.us

منبع تصویر:

en.wikipedia.org

موضوعات فیزیوتراپی شامل:

مقالات فیزیوتراپی 

مقالات استخوان شناسی

مقالات آناتومی اندام فوقانی

مقالات آناتومی اندام تحتانی

مقالات آناتومی ستون فقرات

مقالات حرکت شناسی (کینزیولوژی)

مقالات سیستم عضلانی-اسکلتی، بیماری ها و اختلالات مربوطه

مقالات شکستگی استخوانها و جراحی های ارتوپدی

مقالات روماتولوژی (شامل اصطلاحات،اختلالات و بیماریهای روماتیسمی و روماتیسم خارج مفصلی)

مقاله های دستگاه عصبی مرکزی و محیطی (cns & pns)

مقالات سیستم عصبی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مقالات سیستم تنفسی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مقاله های سیستم حسی، درد و موضوعات آن

مقالات سیستم عروقی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مروری بر آناتومی سیستم عصبی، عضلانی و اسکلتی ازطریق تصاویر 

اخبار کنگره ها و سمینارهای فیزیوتراپی 

مهمترین اخبار دکترای حرفه ای فیزیوتراپی

مطالب و موضوعات متفرقه (مقالاتی درباره فشار خون، دیابت، بیوفیزیک، رادیولوژی،فیزیولوژی و تست خون، برخی از بیماری ها و...)

مقالات ورزش و تغذیه (شامل موضوعات تحرک و فعالیت بدنی،تغذیه صحیح،چاقی،اضافه وزن،کنترل وزن و غیروه)

مقالات قلب و عروق (شامل مفاهیم، اختلالات و مقاله های آموزشی)

طبقه بندی مطالب بر اساس ناحیه بدن

مقالات ستون فقرات

مقالات شانه

مقالات آرنج

مقالات مچ و انگشتان دست

مقالات لگن، مفصل هیپ و ناحیه ران

مقالات زانو

مقالات مچ پا و پا 

مقالات سیستم عصبی (cns & pns)

بطن های مغز (Brain ventricles)

صفحه  بطن های مغز (Brain ventricles) (صفحات جداگانه بطن های طرفی، بطن سوم و بطن چهارم)که در سایت ویکی پدیا (Wikipedia) ایجاد کردم:

بطن‌های طرفی که هر کدام در یکی از نیمکره‌های مخ قرار دارند، دارای مایع مغزی-نخاعی هستند که این مایع ازطریق شبکه کوروئید بطن طرفی ایجاد می‌گردد. در ابتدا مایع مغزی-نخاعی در بطن طرفی انباشته شده و ازطریق سوراخ مونرو (سوراخ بین بطنی) به بطن سوم، سپس از راه مجرای سیلویوس به بطن چهارم انتقال می‌یابد. درنهایت، ازطریق بطن چهارم است که مایع مغزی-نخاعی از دستگاه بطنی خارج می‌گردد. یک سوراخ بین بطنی (سوراخ مونرو) به ندرت مسدود می‌گردد.

هر بطن طرفی از سه قسمت تشکیل شده‌است:

• شاخ جلویی (Anterior horn) که به داخل لوب پیشانی کشیده می‌شود
• شاخ پشتی (Posterior horn) که به داخل لوب پس سری راه می‌یابد
• شاخ تحتانی (Inferior horn) که به داخل لوب گیجگاهی می‌رود

 

 

بطن سوم یا بطن میانی یکی از بطن‌های مغزی حاوی مایع مغزی-نخاعی در دیانسفالون است. تالاموس‌ها در طرفین بطن سوم قرار می‌گیرند. این بطن از یک طرف با بطن‌های طرفی و از طرف دیگر با بطن چهارم ارتباط دارد. بطن سوم ازطریق سوراخ مونرو با بطن طرفی و توسط مجرای سیلویوس (مجرای مغزی) با بطن چهارم مرتبط است. مسیر مایع مغزی-نخاعی از بطن‌های طرفی به بطن سوم و سپس بطن چهارم است. مایع مغزی-نخاعی از شبکه کوروئیدی (که توده‌ای مویرگی است) هر یک از بطن‌ها ترشح می‌گردد.

انسداد هر یک از بطن‌ها یک عامل مهم افزایش حجم مایع مغزی-نخاعی است که باعث هیدروسفالی می‌گردد. مجرای سیلویوس ممکن است به علت تنگی مادرزادی، وجود یک کیست در بطن سوم و یا عوامل دیگری مسدود شود.

بطن چهارم یکی از بطن‌های مغزی است که همانند بطن‌های طرفی و بطن سوم حاوی مایع مغزی-نخاعی بوده که این مایع توسط شبکه کوروئیدی هر یک از بطن‌ها ترشح می‌گردد. این بطن لوزی شکل بوده که در مغز خلفی قرار دارد. بطن چهارم ازطریق یک سوراخ ماژندی و دو سوراخ لوشکا، با فضای زیر عنکبوتیه ارتباط دارد. بیشتر مایع مغزی-نخاعی از این سوراخ‌ها به فضای زیر عنکبوتیه منتقل می‌شود، ولی مقدار کمتری از مایع مغزی-نخاعی به مجرای اپاندیم (مجرای مرکزی طناب نخاعی) جریان می‌یابد. انسداد در بطن‌های مغزی باعث تجمع مایع مغزی-نخاعی در بطن‌ها می‌گردد که نتیجه آن هیدروسفالی است.

مسیر مایع مغزی-نخاعی

جریان مایع مغزی-نخاعی از بطن‌های طرفی به بطن سوم و سپس بطن چهارم است. بطن طرفی ازطریق مجرای مونرو با بطن سوم ارتباط دارد. مایع مغزی-نخاعی از مجرای سیلویوس (مجرای مغزی) به بطن چهارم انتقال می‌یابد. درنهایت این مایع بوسیله سه سوراخ بطن چهارم (دو سوراخ لوشکا و یک سوراخ ماژندی) که در سقف بطن چهارم قرار دارند به فضای زیر عنکبوتیه در تمام قسمت‌های دستگاه عصبی مرکزی می‌رود.

منابع

• کوثریان، سید حسین. نوروآناتومی (کالبدشناسی سلسله اعصاب مرکزی). مؤسسه انتشارات باورداران
• نراقی، محمد علی؛حاجی حسینی، داود. ترجمه: نوروآناتومی W.C. Wongck. انتشارات جعفری
• میناگر، علیرضا و وثوق آزاد، ژاک. ترجمه: نوروآناتومی پایه و کاربردی پرفسور فیتزجرالد. انتشارات دانش پژو

منبع تصویر:

http://faculty.washington.edu/

طبقه بندی مطالب وبلاگ فیزیوتراپی

مقالات روماتولوژی (شامل اصطلاحات،اختلالات و بیماریهای روماتیسمی و روماتیسم خارج مفصلی)

مقالات فیزیوتراپی 

مروری بر آناتومی سیستم عصبی، عضلانی و اسکلتی ازطریق تصاویر

اخبار کنگره ها و سمینارهای فیزیوتراپی 

مهمترین اخبار دکترای حرفه ای فیزیوتراپی

مقالات استخوان شناسی

مقالات آناتومی اندام فوقانی 

مقالات آناتومی اندام تحتانی

مقالات آناتومی ستون فقرات 

مقالات حرکت شناسی (کینزیولوژی)

مقالات سیستم عضلانی-اسکلتی، بیماری ها و اختلالات مربوطه

مقالات شکستگی استخوانها و جراحی های ارتوپدی

مقاله های دستگاه عصبی مرکزی و محیطی (CNS & PNS)

مقالات سیستم عصبی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مقالات سیستم تنفسی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مقاله های سیستم حسی، درد و موضوعات آن

مقالات سیستم عروقی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مطالب و موضوعات متفرقه (مقالاتی درباره فشار خون، دیابت، بیوفیزیک، رادیولوژی،فیزیولوژی و تست خون، برخی از بیماری ها و...)

مایع مغزی-نخاعی (Cerebrospinal fluid)

مایع مغزی نخاعی (CSF) مایعی است شفاف و بدون رنگ که حجم آن 75 الی 150 میلی لیتر بوده که این مایع، فضای داخل بطن های مغز، فضای زیر عنکبوتیه (فضای ساب آراکنوئید) و کانال مرکزی طناب نخاعی را پر می کند. اگرچه شبکه کوروئیدی هر یک از بطن های مغزی که توده ای از مویرگ ها است، وظیفه تشکیل مایع مغزی-نخاعی (CSF) را برعهده دارد، ولی مقدار کمتری از مایع مغزی نخاعی احتمالا توسط دیواره های مویرگ های نرم شامه ساخته می شود. یکی از مهمترین وظایف مایع مغزی-نخاعی، نگهداری و حفاظت از مغز و نخاع و جلوگیری از ضربات مغزی است.

بطن های مغزی عبارتنداز:

*بطن های طرفی (Lateral ventricles) که در داخل نیمکره های مخ قرار دارند.

*بطن سوم (Third ventricle). تالاموس ها در طرفین بطن سوم قرار می گیرند.

*بطن چهارم (Fourth ventricle)

فضای زیر عنکبوتیه (فضای ساب آراکنوئید) (Subarachnoid space): به فضای بین عنکبوتیه و نرم شامه که حاوی مایع مغزی-نخاعی (CSF) است، گفته می شود. فضای ساب آراکنوئید ازطریق سه سوراخ با بطن چهارم ارتباط دارد. مایع مغزی-نخاعی از بطن های طرفی و بطن سوم که در نهایت به بطن چهارم انتقال می یابد، به واسطه یک سوراخ ماژندی و دو سوراخ لوشکا به فضای ساب آراکنوئید راه می یابد.

تصویر زیر:

 

 

 

مسیر جریان مایع مغزی-نخاعی (CSF)

این مسیر به گونه ای است که مایع مغزی نخاعی-که در هر یک از بطن ها ساخته می شود-از بطن های طرفی به بطن سوم و سپس به بطن چهارم منتقل می گردد. انتقال این مایع از بطن های طرفی به بطن سوم از راه سوراخ مونرو (Foramen of monro) است. مجرای سیلویوس یا مجرای مغزی (Aqueduct of sylvius, or cerebral aqueduct) باعث عبور مایع مغزی نخاعی به بطن چهارم می گردد. درنهایت مایع مغزی نخاعی از بطن چهارم ازطریق سه سوراخ-دو سوراخ لوشکا (Luschka's foramen) و یک سوراخ ماژندی (Magendie's foramen)- به فضای ساب آراکنوئید می رود و به این ترتیب به تمام فضای ساب آراکنوئید دستگاه عصبی مرکزی راه می یابد. مایع مغزی-نخاعی به واسطه پرزهای عنکبوتیه به سینوس های وریدی سهمی (ساژیتال) رفته و به داخل خون جذب می شود.

البته مقدار کمی از مایع مغزی-نخاعی بطن چهارم، داخل مجرای اپاندیم (Ependymal canal) گردیده و ممکن است در مجرای اپاندیم (کانال مرکزی طناب نخاعی) ( Central canal of spinal cord) تا قسمت انتهای تحتانی نخاع و بطن انتهایی (Terminal ventricle) پایین رود. بطن انتهایی، وسیع ترین بخش کانال مرکزی نخاع است که نزدیک مخروط انتهایی قرار دارد.

هیدروسفالی (Hydrocephalus)

هیدروسفالی یک واژه یونانی به معنای آب در سر است که نشان دهنده تجمع مایع مغزی-نخاعی در داخل جمجه است. هیدروسفالی یک بیماری ناشی از افزایش حجم مایع مغزی نخاعی (CSF) است که معمولا به علت انسداد جریان مایع مغزی-نخاعی در بطن ها یا در فضای ساب آراکنوئید ایجاد می شود که ممکن است مادرزادی یا اکتسابی باشد. گاهی هیدروسفالی به دلیل افزایش تولید مایع مغزی نخاعی، اختلال در جذب مایع مغزی نخاعی (به عنوان نمونه به هنگام ترومبوز در سینوس سهمی فوقانی) یا آتروفی مغز در پیری (جهت جبران کاهش حجم مغز) به وجود می آید. نتیجه هیدروسفالی، بزرگ شدن بطن های مغزی است که ممکن است تحت عمل جراحی شانت از محل یکی از بطن ها به حفره صفاق جهت جذب مایع مغزی-نخاعی به خون انجام گردد.

 

 

در ناهنجاری آرنولد-کیاری (Arnold-Chiari malformation)، ورمیس مخچه در دوره جنینی به داخل مجرای مهره ای (Vertebral canal) وارد می شود، که باعث جابجایی بطن چهارم نیز می گردد، درنتیجه یک هیدروسفالی داخلی ایجاد می شود که علت آن انسداد سوراخ مرتبط با فضای ساب آراکنوئید است. درصورت عدم درمان، سر بچه ممکن است تا حد یک توپ فوتبال بزرگ شود و همچنین نیمکره های مغزی به دلیل فشار وارده نازک می شوند.

تهیه و تنظیم: فیزیوتراپیست ابراهیم برزکار

منابع

■كوثريان،سيد حسين.نوروآناتومى (كالبدشناسى سلسله اعصاب مركزى). مؤسسه انتشارات باورداران.
■نراقى،محمد على؛حاجى حسينى، داود.ترجمه: نوروآناتومى W.C. Wongck.انتشارات جعفرى.
■میناگر،علیرضا و وثوق آزاد، ژاک. ترجمه: نوروآناتومی پایه و کاربردی پرفسور فیتزجرالد.انتشارات دانش پژوه.
■سلطانزاده، اكبر. بيماريهاى مغز و اعصاب و عضلات. انتشارات جعفرى. شابک 1-03-6088-964

■هوشمند ویژه، محمد. فرهنگ پزشکی انگلیسی-فارسی(دوجلدی). واژه نامه مصور دورلند. انتشارات کلمه

منبع تصویر:

http://physioforcare.com/

http://www.burtonreport.com

http://trialx.com/

استفاده از مطالب فقط درصورت ذکر منبع وبلاگ مجاز است.

موضوعات فیزیوتراپی شامل:

مقالات فیزیوتراپی 

مقالات استخوان شناسی

مقالات آناتومی اندام فوقانی

مقالات آناتومی اندام تحتانی

مقالات آناتومی ستون فقرات

مقالات حرکت شناسی (کینزیولوژی)

مقالات سیستم عضلانی-اسکلتی، بیماری ها و اختلالات مربوطه

مقالات شکستگی استخوانها و جراحی های ارتوپدی

مقالات روماتولوژی (شامل اصطلاحات،اختلالات و بیماریهای روماتیسمی و روماتیسم خارج مفصلی)

مقاله های دستگاه عصبی مرکزی و محیطی (cns & pns)

مقالات سیستم عصبی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مقالات سیستم تنفسی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مقاله های سیستم حسی، درد و موضوعات آن

مقالات سیستم عروقی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مروری بر آناتومی سیستم عصبی، عضلانی و اسکلتی ازطریق تصاویر 

اخبار کنگره ها و سمینارهای فیزیوتراپی 

مهمترین اخبار دکترای حرفه ای فیزیوتراپی

مطالب و موضوعات متفرقه (مقالاتی درباره فشار خون، دیابت، بیوفیزیک، رادیولوژی،فیزیولوژی و تست خون، برخی از بیماری ها و...)

مقالات ورزش و تغذیه (شامل موضوعات تحرک و فعالیت بدنی،تغذیه صحیح،چاقی،اضافه وزن،کنترل وزن و غیروه)

مقالات قلب و عروق (شامل مفاهیم، اختلالات و مقاله های آموزشی)

طبقه بندی مطالب بر اساس ناحیه بدن

مقالات ستون فقرات

مقالات شانه

مقالات آرنج

مقالات مچ و انگشتان دست

مقالات لگن، مفصل هیپ و ناحیه ران

مقالات زانو

مقالات مچ پا و پا 

مقالات سیستم عصبی (cns & pns)