رشته عصبی(Nerve fiber)
یک رشته یا تار عصبی که فیبر عصبی نیز خوانده می شود،بیشتر در ارتباط با یک اکسون طویل در دستگاه عصبی است که دارای غلاف میلین و یا فاقد آن است.در یک عصب محیطی،واژه رشته عصبی[۱] در مورد یک آکسون با سلول های شوان و غلاف اندونوریوم اش به کار می رود[۲].نکته ای که باید توجه داشت این است که فیبرهای حسی محیطی دارای دندریت های بلند و آکسون های کوتاه هستند.فیبرهای حرکتی محیطی از آکسون های بلند و دندریت های کوتاه تشکیل می شوند.در بسیاری از منابع،برای دندریت های بلند فیبرهای آوران نیز واژه آکسون به کار می رود که البته اصطلاح درستی نیست،اگرچه از نظر ساختاری،این نوع دندریت ها و آکسون فیبرهای وابران مشابه هستند.
یک رشته عصبی در دستگاه عصبی مرکزی، فاقد غلاف اندونوریوم است.رشته های عصبی در دستگاه عصبی مرکزی و دستگاه عصبی محیطی یافت می شوند.در دستگاه عصبی مرکزی، غلاف میلین از طریق سلول های نوروگلیا(نوع الیگودندروسیت) ایجاد می گردد.سلول های شو ان،وظیفه ساخت غلاف میلین را در دستگاه عصبی محیطی برعهده دارند.
تصویر سیستم عصبی:
فهرست مندرجات
1انواع تار یا فیبر عصبی
۲ انواع تار عصبی در عصب محیطی
۲.۱ اجزای تار عصبی در عصب محیطی
۳ تقسیم بندی عمومی تارهای عصبی محیطی
۳.۱ رشته های حرکتی گروه A
۳.۲ رشته های حسی گروه A
۴ پانویس
۵ جستارهای وابسته
۶ منابع
انواع تار یا فیبر عصبی
انواع تار در دستگاه عصبی عبارتند از:
-برهنه: فاقد پوشش بوده و خاکستری رنگ هستند.
-با غلاف شوان وبدون میلین : خاکستری رنگ هستند.در آکسون های بدون میلین،سلول های شوان پوشش نازکی را برای آکسون رشته عصبی ایجاد می کنند[۳](در دستگاه عصبی محیطی).
-با غلاف میلین و بدون شوان : سفید رنگ می‌باشند. ماده میلین توسط سلول های نوروگلیا ساخته می‌شود.سلول های نوروگلیا،وظیفه ساخت میلین را در دستگاه عصبی مرکزی برعهده دارند.
-میلین دار و با غلاف شوان : سفید رنگ می‌باشند. ماده میلین توسط سلول های شوان ساخته می‌شود.
دراین گونه تارها, به فاصله هر یک تا دو میلی متر, تار عصبی فاقد پوشش میلینی است که به آن گره رانویه گویند.
انواع تار عصبی در عصب محیطی
هر عصب محیطی شامل سه گروه تار عصبی است:
-تارهای عصبی حسی
-تارهای عصبی حرکتی
-تارهای عصبی سمپاتیک
اجزای تار عصبی در عصب محیطی
مجموعه تارها یا فیبرهای عصبی یک عصب محیطی را ایجاد می کنند و هر تار عصبی محیطی خود از قسمت های زیر تشکیل می گردد:
-آکسون
-آکسولم که آکسون را احاطه می کند.
-غلاف میلین که ممکن است در بعضی از تارها وجود نداشته باشد.
-غلاف شوان که از سلول های شوان تشکیل شده است که به این غلاف نورولم یا نورولما نیز گفته می شود.
-لوله یا غلاف اندونوریوم
تقسیم بندی عمومی تارهای عصبی محیطی
فیبرهای عصبی محیطی،بر اساس قطر شامل سه گروه هستند:
-گروه A .قطورترین فیبرهای حاوی میلین بوده و فیبرهای بدنی(سوماتیک) آوران و وابران در این گروه قرار می گیرند.فیبرهای گروه A،خود شامل چهار دسته آلفا،بتا،گاما و دلتا است.
-گروه B .شامل رشته های حاوی میلین نوع پیش عقده ای(Preganglionic) در دستگاه عصبی خودکار هستند.
-گروه C .این گروه فاقد میلین بوده و سرعت هدایت عصبی بسیار پایینی دارند.این فیبرها بیش از نیمی از رشته های حسی بیشتر اعصاب محیطی و کلیه رشته های پس عقده ای(Postganglionic) دستگاه عصبی خودکار را تشکیل می دهند[۴].گروه C،حس های درد،درجه حرارت،لمس و خارش را انتقال می دهند و دارای فیبر حسی IV هستند.
رشته های حرکتی گروه A
این فیبرها سه نوع هستند که عبارتنداز:
-نوع A alpha .سرعت هدایت بالایی دارند.فیبرهای خارج دوک عضلانی،ازطریق نورون های آنها عصب دهی می گردند و به نام نورون حرکتی آلفا نیز خوانده می شوند.نورون های حرکتی آلفا به عضلات خارج دوکی آهسته و سریع می روند.
-نوع A beta .این گروه،فیبرهای دوک عضلانی را عصب رسانی می کنند و همچنین انشعاباتی به عضلات خارج دوکی آهسته می دهند.
-نوع A gamma .فیبرهای دوک عضلانی را عصب دهی می کنند.نورون های این رشته ها، نورون حرکتی گاما نامیده می شوند.
رشته های حسی گروه A
رشته های حسی گروه A ،شامل سه دسته ذیل هستند:
-نوع A alpha.دو نوع وجود دارد که عبارتنداز:
1-گیرنده های اولیه دوک عضلانی که دارای فیبر حسی Ia هستند.
2-اندام وتری گلژی که دارای فیبر حسی Ib هستند.
-نوع A beta.دو نوع اصلی گیرنده حسی در این دسته عبارتنداز:
1-گیرنده های ثانویه دوک عضلانی که دارای فیبر حسی II هستند.
2-گیرنده های مکانیکی پوستی که دارای فیبر حسی II هستند.گیرنده های مکانیکی یا مکانورسپتورها[۵]،گیرنده هایی هستند که به نیروهای مکانیکی همانند لمس،کشش،فشار و حس موقعیت مفصل پاسخ می دهند[۶].
-نوع A delta.دارای گیرنده های درد و سرما و بعضی از گیرنده های لمسی بوده که دارای فیبر حسی III هستند[۷].
پانویس
↑ Nerve fiber
↑ میناگر،علیرضا و وثوق آزاد، ژاک.ص 39
↑ نراقى،محمد على؛ حاجى حسينى.ص 26
↑ شادان، فرخ.ص 1317
↑ Mechanoreceptors
↑ برزکار،ابراهیم.ص 86
↑ http://www.boddunan.com/education/20-medicine-a-surgery/12730-nerve-fiber-types-and-function.html
جستارهای وابسته
-آکسون
-عصب محیطی
-دسته عصبی
-دوک عضلانی
منابع
-آرتور گایتون، جان ادوارد هال. «فیزیولوژی عصبی». فیزیولوژی پزشکی گایتون. ترجمهٔ احمدرضا نیاورانی. سماط، ۱۳۸۶، ۹۶۴-۵۷۸۹-۹۸-۲.
-تونی اسمیت، سو دیویدسن. مغز و سیستم عصبی. ترجمهٔ عباس تیرگانی، بیژن معصوم. نشر سنبله، ۱۳۸۴، ISBN 964-392-071-2.
-پ. لاژه. بیولوژی و فیزیولوژی عصبی. ترجمهٔ علی حائری روحانی. انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۵.
-نراقى،محمد على؛ حاجى حسينى، داود.ترجمه: نوروآناتومى W.C. Wongck.انتشارات جعفرى.
-میناگر،علیرضا و وثوق آزاد، ژاک. ترجمه: نوروآناتومی پایه و کاربردی پرفسور فیتزجرالد.انتشارات دانش پژوه.
-برزکار،ابراهیم.ساختار و عملکرد سیستم عصبی-عضلانی.چاپ اول.بهار 1385.شابک:8-7688-06-964
-شادان، فرخ.ترجمه: فيزيولوژى پزشكى پرفسور آرتورگايتون. جلد دوم، انتشارات شركت سهامى چهر.
Williams & Warwick/ Gray's Anatomy
http://www.boddunan.com/education/20-medicine-a-surgery/12730-nerve-fiber-types-and-function.html/
طبقه بندی مطالب وبلاگ فیزیوتراپی
اخبار کنگره ها و سمینارهای فیزیوتراپی
مهمترین اخبار دکترای حرفه ای فیزیوتراپی
مقالات حرکت شناسی (کینزیولوژی)
مقالات سیستم عضلانی-اسکلتی، بیماری ها و اختلالات مربوطه
مقالات شکستگی استخوانها و جراحی های ارتوپدی
مقاله های دستگاه عصبی مرکزی و محیطی (CNS & PNS)
مقالات سیستم عصبی، بیماریها و اختلالات مربوطه
مقالات سیستم تنفسی، بیماریها و اختلالات مربوطه
مقاله های سیستم حسی، درد و موضوعات آن
Iran 