خلاصه بیانیه اجماع متخصصان کالج پزشکی ورزشی آمریکا : ملاحظات و توصیه‌ها برای تجویز ورزش و طراحی برنامه‌های فعالیت فیزیکی برای افراد دارای ناتوانی (۲۰۲۵)

ACSM Expert Consensus Statement: Considerations and Recommendations for Prescribing Exercise and Designing Physical Activity Programs for People with Disabilities

November 2025
American College of Sports Medicine (ACSM)

این بیانیه اجماع متخصصان کالج پزشکی ورزشی آمریکا (ACSM)، بر اساس شواهد علمی و نظر کارشناسی، چالش‌های فعالیت فیزیکی در افراد دارای ناتوانی به ویژه ناتوانی‌های جسمی یا رشدی مانند آسیب نخاعی، مالتیپل اسکلروزیس، سندرم داون، سکته مغزی و ناتوانی‌های ذهنی را بررسی می‌کند.

در این بیانیه، تمرکز اصلی بر بزرگسالان کم‌تحرک یا غیرفعال است که می‌خواهند فعال‌تر شوند، با تأکید بر اینکه بیش از ۷۵% تحقیقات در گروه‌های محدود انجام شده است.
حدود ۲۸% بزرگسالان آمریکایی و ۱۶% جمعیت جهانی دارای ناتوانی هستند و این افراد با خطر بالاتر بیماری‌های قلبی-عروقی، دیابت نوع ۲، چاقی و مشکلات سلامت روانی مواجه‌اند. فعالیت فیزیکی (هر حرکت بدنی که انرژی مصرف کند)، عامل کلیدی قابل اصلاح برای پیشگیری است، اما تنها ۲۱% افراد دارای ناتوانی به سطح توصیه‌شده ۱۵۰ دقیقه در هفته فعالیت فیزیکی متوسط تا شدید (MVPA/moderate-to-vigorous physical activity) می‌رسند (در مقایسه با ۵۴% افراد بدون ناتوانی).

شواهد اپیدمیولوژیک محدود نشان می‌دهد که فعالیت فیزیکی و تناسب اندام با کاهش مرگ‌ومیر مرتبط است و مطالعات کنترل‌شده اثبات می‌کنند که فعالیت فیزیکی تناسب قلبی-تنفسی، قدرت عضلانی، مهارت‌های عملکردی، سلامت روانی و نشانگرهای قلبی-متابولیکی را بهبود می‌بخشد.


این مقاله سه ملاحظه کلیدی را برجسته می‌کند:

۱- پاسخ‌های فیزیولوژیکی به ورزش:

در افراد دارای ناتوانی، اختلالات عصبی (مانند آسیب سیستم عصبی خودکار یا ANS) منجر به کاهش ظرفیت حداکثری (VO2peak پایین‌تر)، هزینه انرژی بالاتر (۲۰ الی۱۰۰ درصد بیشتر برای راه رفتن) و ذخیره متابولیکی/قلبی-تنفسی کمتر می‌شود که خستگی زودرس و دشواری حفظ فعالیت فیزیکی متوسط تا شدید (MVPA) را ایجاد می‌کند. مزایای سلامت اغلب با دوزهای کمتر از ۱۵۰ دقیقه در هفته MVPA حاصل می‌شود.

۲- گایدلاین‌های فعالیت فیزیکی:

گایدلاین‌های عمومی CDC (۲۰۱۸) و WHO (۲۰۲۰) بر اساس شواهد محدود از افراد دارای ناتوانی تدوین شده و ممکن است نامناسب باشد، زیرا دیدگاه‌های این افراد کمتر لحاظ شده و بر فعالیت‌های پایین‌تنه (اندام های تحتانی) مانند راه رفتن و دویدن تمرکز دارد. گایدلاین‌های خاص (مثلا برای آسیب نخاعی) دوزهای پایین‌تری پیشنهاد می‌کنند که تناسب اندام و سلامت قلبی-متابولیکی را بهبود می‌بخشد.

۳- موانع فعالیت فیزیکی:

بر اساس مدل اجتماعی-اکولوژیکی، موانع در سطوح درون‌فردی (مانند خستگی، درد و اعتماد به نفس پایین)، میان‌فردی (مانند حمایت اجتماعی ضعیف)، سازمانی (مانند عدم دسترسی به تجهیزات)، جامعه (مانند محیط‌های غیرقابل دسترس) و سیاستی (مانند سیاست‌های ناکافی) وجود دارد. تسهیل‌کننده‌ها شامل حمایت اجتماعی، مربیگری و برنامه‌های فراگیر است. با تأکید بر مدل اجتماعی، ناتوانی از موانع اجتماعی ناشی می‌شود، نه اختلال فردی.


بیانیه‌ اجماع مبتنی بر شواهد شامل موارد زیر است:

۱. برخی شرایط و اختلالات می‌توانند پاسخ‌های فیزیولوژیکی به ورزش را تغییر دهند. شواهد قابل توجهی وجود دارد که افراد دارای ناتوانی می‌توانند مزایای قابل توجه تناسب اندام و سلامت را از دوزهای ورزش بسیار کمتر از ۱۵۰ دقیقه در هفته فعالیت فیزیکی متوسط تا شدید (MVPA) به دست آورند. برای بسیاری از افراد دارای ناتوانی، دوز مناسب فعالیت فیزیکی ممکن است کمتر از ۱۵۰ دقیقه در هفته MVPA باشد.

۲. ناهمگونی در میان افراد دارای ناتوانی در پاسخ‌های فیزیولوژیکی به ورزش و در ارزش‌ها، نیازها و ترجیحات برای فعالیت فیزیکی وجود دارد. افراد دارای ناتوانی گروه همگنی نیستند. رویکردی سفارشی برای توصیه و تجویز فعالیت فیزیکی برای افراد دارای ناتوانی لازم است.

۳. افراد دارای ناتوانی موانع شخصی، محیطی و سیاستی عظیمی برای فعالیت فیزیکی تجربه می‌کنند. تلاش‌های هدفمند و سیستماتیک برای حذف این موانع لازم است. تجویزهای فعالیت فیزیکی و برنامه‌ها باید این موانع را در نظر بگیرند و کاهش دهند تا مشارکت معنادار و با کیفیت افراد دارای ناتوانی را ترویج دهند.


توصیه‌های عملی بر اساس اجماع کارشناسی (نظر متخصصان) عبارت اند از:

1. تمرکز بر حرکت بیشتر (به جای فرکانس/مدت خاص، زیرا حتی افزایش کوچک فعالیت فیزیکی و حرکت در افراد غیرفعال مزایای عمده دارد).
2. رویکرد فردی یا شخصی سازی شده برای تجویز.
3. در نظر گرفتن تنوع در پاسخ های فیزیولوژیکی به ورزش.
4. شناسایی و حذف موانع فعالیت فیزیکی برای افراد دارای ناتوانی.
5. شناخت و حذف تواناگرایی (ableism) از زمینه‌های فعالیت فیزیکی.

----------------------------------------

توضیحات:

توانا گرایی (Ableism) یعنی باور، رفتار، سیاست یا ساختار اجتماعی که افراد بدون معلولیت را به‌عنوان انسان «عادی»، «مطلوب»، «مستقل» و «ارزشمندتر» در نظر می‌گیرد و در مقابل، افراد دارای معلولیت (جسمی، حسی، ذهنی، روانی) را به‌عنوان انسان «ناقص»، «وابسته»، «کم‌ارزش» یا «بار اضافی جامعه» می‌بیند و با آن‌ها رفتار می‌کند (رفتارهای تبعیض آمیز جامعه و ساختارهای اجتماعی).

تهیه و تنظیم: فیزیوتراپیست ابراهیم برزکار

طبقه بندی مطالب وبلاگ فیزیوتراپی

مقالات مروری سیستماتیک (نظام مند) و گایدلاین های بالینی

مقالات فیزیوتراپی

مقالات استخوان شناسی

مقالات آناتومی اندام فوقانی

مقالات آناتومی اندام تحتانی

مقالات آناتومی ستون فقرات

تصویر و ابتدا-انتهای عضلات اندام های فوقانی و تحتانی

مروری بر آناتومی سیستم عصبی، عضلانی و اسکلتی ازطریق تصاویر

مقالات حرکت شناسی (کینزیولوژی)

مقالات سیستم عضلانی-اسکلتی، بیماری ها و اختلالات مربوطه

مقالات شکستگی استخوانها و جراحی های ارتوپدی

مقاله های دستگاه عصبی مرکزی و محیطی (CNS & PNS)

مقالات سیستم عصبی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مقالات سیستم تنفسی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مقاله های سیستم حسی، درد و موضوعات آن

مقالات روماتولوژی (شامل اصطلاحات،اختلالات و بیماریهای روماتیسمی و روماتیسم خارج مفصلی)

مقالات سیستم قلبی، عروقی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مقالات رادیولوژی

مهمترین اخبار دکترای حرفه ای فیزیوتراپی

مطالب و موضوعات متفرقه (مقالاتی درباره فشار خون، دیابت، بیوفیزیک، رادیولوژی،فیزیولوژی و تست خون، برخی از بیماری ها و...)

مقالات مروری سیستماتیک (نظام مند) و گایدلاین های بالینی

طبقه بندی مطالب بر اساس ناحیه بدن

مقالات ستون فقرات

مقالات شانه

مقالات آرنج

مقالات مچ و انگشتان دست

مقالات لگن، مفصل هیپ و ناحیه ران

مقالات زانو

مقالات مچ پا و پا

مقالات سیستم عصبی (cns & pns)

مقالات شکستگی استخوانها و جراحی های ارتوپدی

مقالات سیستم تنفسی

ویدیوها در آپارات

ویدیوهای آموزشی