دکتراي باليني فيزيوتراپي در ايران

دکترای حرفه ای فیزیوتراپی

دکتراي باليني فيزيوتراپي در ايران

نویسنده: فیزیوتراپیست حامد کاظمي

جامعه امروز ايران با توجه به صنعتي شدن و گام نهادن در مسير توسعه دچار تغييرات گسترده‌اي در مناسبات اجتماعي رويکردها و تعاملات بين دولت و مردم و همينطور مردم با مردم شده است و اين تجربه را نيز جوامع پيشرفته نيز داشته‌اند و به نتايج موثري رسيده‌اند. در زمينه بهداشت و درمان نيز ما شاهد پيشرفت‌هاي روزافزون در عرصه جهاني هستيم. يکي از پيشرفت‌هاي اخير مساله ايجاد تحصيلات آکادميک در شاخه‌هاي گوناگون علمي است که يکي از اولويت‌هاي اصلي هر جامعه جهت توسعه آموزش در بخش بهداشت و درمان است.

با توجه به نيازهاي افراد به درمان‌هاي جسمي غيردارويي و غيرجراحي رشته فيزيوتراپي بعد از جنگ جهاني اول در اروپا به‌طور آکادميک تاسيس شد. چند سال اخير در ايالات متحده تحصيلات کليه فيزيوتراپيست‌ها به مقطع دکتراي باليني ارتقا يافته است و مقاطع تخصص و فوق‌تخصص نيز سريعا ايجاد شده و در حال توسعه است. اين امر اهميت اين رشته را براي بهبود وضعيت سلامت و کاهش هزينه‌هاي درمان پزشکي مي‌رساند و از انجام ويزيت‌ها و اقدامات تشخيصي و درماني زائد جلوگيري مي‌کند.

براساس منويات مقام معظم رهبري مبني بر اجراي اقتصاد مقاومتي در کليه بخش‌ها در ايران ايجاد رشته دکتراي باليني فيزيوتراپي مي‌تواند کمک بزرگي به اجراي سياست‌هاي معظم‌له در بخش بهداشت و درمان بنمايد. حتي کشورهاي همجوار براي اينکه از قافله توسعه و پيشرفت عقب نمانند مقطع دکتراي باليني فيزيوتراپي را در کشورهايشان راه‌اندازي کرده‌اند. متاسفانه در کشور ما نوعي مقاومت در برابر اين تغييرات در بدنه تصميم‌گير بهداشت و درمان روبروست که حاضر به پيوستن به روند جهاني توسعه و ارتقا تحصيلات آکادميک در رشته فيزيوتراپي نيستند.

جالب است که وزير محترم بهداشت نيز اهميت لازم را به ارتقا آکادميک فيزيوتراپي نمي‌دهند و حتي در کنگره ساليانه اين رشته مهم در بدنه سلامت شرکت نکرده‌اند. با کمال تاسف در بخش‌هاي بيمارستاني ما شاهد محدود کردن فعاليت تخصصي فيزيوتراپيست‌ها هستيم و فارغ‌التحصيلان اين رشته مسئوليت فني و مديريت بخش‌هاي خود را در دست ندارند. مساله ديگر دخالت رشته‌هاي ديگر در کار فيزيوتراپي و استفاده از دستگاه‌هاي فيزيوتراپي توسط اين افراد غيرمتخصص است که مي‌تواند باعث خطرات جبران‌ناپذير و حتي مرگ بيمار شود.

متاسفانه در ايران با کمبود شديد فيزيوتراپيست مواجه هستيم در عين حال به علت اجرا نشدن طرح جامع و همگاني ارتقاي آکادميک رشته فيزيوتراپي به دکتراي باليني تعداد زيادي از همين نيروها در دانشگاه‌هاي خارجي از قبيل پاکستان و اسپانيا مشغول به تحصيل شده و اين امر باعث خروج منابع متنابهي ارز از کشور و همين‌طور مهاجرت نيروهاي متخصص اين رشته شده است. مشکل مهم ديگر کار بيمه‌ها در تضييع حق فيزيوتراپيست‌ها است که با تعيين سقف در شهرستان‌ها و همين‌طور دادن کدهاي تخصصي فيزيوتراپي به گروهي پزشک که فيزيوتراپيست نيستند باعث ضرر و زيان هنگفت نيروهاي اين رشته شده‌اند.

در پايان به علت به وجود آمدن مشکلات عديده براي اين رشته مهم و راهبردي در بخش درمان اگر وضعيت به همين گونه پيش برود شاهد مهاجرت گسترده فارغ‌التحصيلان و محققين فيزيوتراپي خواهيم بود که بدون شک ضرر و خسارتي جبران‌ناپذير به جامعه در حال سالمند شدن ايران وارد خواهد آمد. 

منبع:هفته نامه سپید

 

مهمترین اخبار دکترای حرفه ای فیزیوتراپی

مقالات فیزیوتراپی 

مقالات استخوان شناسی

مقالات آناتومی اندام فوقانی

مقالات آناتومی اندام تحتانی

مقالات آناتومی ستون فقرات

مقالات حرکت شناسی (کینزیولوژی)

مقالات سیستم عضلانی-اسکلتی، بیماری ها و اختلالات مربوطه

مقالات شکستگی استخوانها و جراحی های ارتوپدی

 

مقالات روماتولوژی (شامل اصطلاحات،اختلالات و بیماریهای روماتیسمی و روماتیسم خارج مفصلی)

مقاله های دستگاه عصبی مرکزی و محیطی (cns & pns)

مقالات سیستم عصبی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مقالات سیستم تنفسی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مقاله های سیستم حسی، درد و موضوعات آن

مقالات سیستم عروقی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مروری بر آناتومی سیستم عصبی، عضلانی و اسکلتی ازطریق تصاویر 

مطالب و موضوعات متفرقه (مقالاتی درباره فشار خون، دیابت، بیوفیزیک، رادیولوژی،فیزیولوژی و تست خون، برخی از بیماری ها و...)

مقالات ورزش و تغذیه (شامل موضوعات تحرک و فعالیت بدنی،تغذیه صحیح،چاقی،اضافه وزن،کنترل وزن و غیروه)

مقالات قلب و عروق (شامل مفاهیم، اختلالات و مقاله های آموزشی)

مقالات رادیولوژی

 

محرومیت مردم از خدمات فیزیوتراپی به دلیل نگرش غلط سیاستگذاران سلامت

 

کد خبر: ۸۵۴۴۰۳۷تاریخ انتشار: ۳۰ تير ۱۳۹۴- ۱۳: ۱۴
عضو هیئت مدیره انجمن فیزیوتراپی با اشاره به جو پزشک سالاری در وزارت بهداشت نسبت به محرومیت مردم در زمینه فیزیوتراپی به دلیل نگرش غلط سیاستگذاران سلامت هشدار داد.
به گزارش خبرگزاری بسیج، محمد رسولی در نشست خبری انجمن فیزیوتراپی ایران با پرداختن به برخی از مشکلات فیزیوتراپیست‌های کشور اظهار کرد: این سوال مطرح است که چرا باید کسانی غیر از تحصیل‌کردگان رشته فیزیوتراپی، باید مسئولان خدمات فیزیوتراپی شوند.

 

وی ادامه داد: متأسفانه حتی بخشنامه‌ای به تازگی صادر شده است که پزشکان دیگر می‌توانند در مطب‌های خدمات فیزیوتراپی ارائه دهند که این صحیح نیست.

رسولی با انتقاد نسبت به اینکه جو وزارت بهدشت از بالاترین مقام تا حتی مسئولان امور خوابگاهی پزشک‌سالار هستند، عنوان کرد: وقتی همه این مسئولان پزشک باشند دیگر توقعی نیست که به رشته‌هایی مانند فیزیوتراپی توجه شود زیرا هر مسئولی براساس رشته پزشکی خود از جمله وزیر بهداشت که چشم پزشک است به رشته‌های خودشان توجه می‌کنند و برایشان اولویت است.

وی در ادامه به دیدگاه برخی مسئولان پزشک درباره جلوگیری از تحصیلات تکمیلی فیزیوتراپیست‌ها اشاره کرد و افزود: برخی از این مسئولان تصور می‌کنند با گرفتن مدرک دکترای حرفه‌ای توسط فیزیوتراپیست‌ها مسیر مراجعه بیماران به آنها کم شود.

عضو هیئت مدیره انجمن فیزیوترابی ایران عنوان کرد: امروز ما شاهد آن هستیم که متخصصان طب فیزیکی از مسئولیت‌ فنی که به آنها در حوزه خدمت فیزیوتراپی داده است، سود می‌برند و با حضور و نفوذی که دارند به خاطر مسائل اقتصادی جلوی ارتقای فیزیوتراپیست‌ها را می‌گیرند.

رسولی با ابراز تعجب نسبت به حضور هر وزیر بهداشتی در این وزارتخانه و مخالفت برای ادامه تحصیلات تکمیلی فیزیوتراپیست‌ها گفت: وزیر بهداشت کنونی نیز در یکی از جلسات به صراحت عنوان کرد اگر رشته فیزیوتراپی دارای مقطع دکترای حرفه‌ای شود دیگر رشته‌ها نیز این مطالبه را می‌کنند و این همان نگرش غلط سیاستگذاران سلامت است که اجازه نداده است مردم از خدمات مناسب فیزیوتراپی بهره‌مند شوند.

وی تصریح کرد: البته علم فیزیوتراپیست‌های ایرانی نسبت به دهه‌های گذشته بسیار افزایش یافته است و مردم نیز آگاه شدند که خدماتی مانند فیزیوتراپی بسیار بهتر از جراحی است ولی برای ارتقای آگاهی مردم و دسترسی بهتر آنها به خدمات فیزیوتراپی باید وزارت بهداشت درها را باز کند و اطلاعات درستی در اختیار مردم قرار دهد.

رسولی در ادامه به مشکل بحث بیمه‌ها در رشته فیزیوتراپی اشاره کرد و افزود: بیمه‌ها خدمات فیزیوتراپی را به خوبی پوشش نمی‌دهند و توجیه‌های اقتصادی می‌آورند. در حالی که در آمریکا هر جلسه فیزیوتراپی حداقل 80 و حداکثر 400 دلار هزینه می‌برد ولی در ایران و بخش خصوصی یک جلسه فیزیوتراپی 20 هزار تومان می‌شود در حالیکه اداره کردن یک مرکز فیزیوتراپی 200 تا 300 میلیون هزینه می‌برد.

مهمترین اخبار دکترای حرفه ای فیزیوتراپی

اخبار کنگره ها و سمینارهای فیزیوتراپی 

مقالات فیزیوتراپی 

مقالات استخوان شناسی

مقالات آناتومی اندام فوقانی

مقالات آناتومی اندام تحتانی

مقالات آناتومی ستون فقرات

مقالات حرکت شناسی (کینزیولوژی)

مقالات سیستم عضلانی-اسکلتی، بیماری ها و اختلالات مربوطه

مقالات شکستگی استخوانها و جراحی های ارتوپدی

مقالات روماتولوژی (شامل اصطلاحات،اختلالات و بیماریهای روماتیسمی و روماتیسم خارج مفصلی)

مقاله های دستگاه عصبی مرکزی و محیطی (cns & pns)

مقالات سیستم عصبی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مقالات سیستم تنفسی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مقاله های سیستم حسی، درد و موضوعات آن

مقالات سیستم عروقی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مروری بر آناتومی سیستم عصبی، عضلانی و اسکلتی ازطریق تصاویر 

مطالب و موضوعات متفرقه (مقالاتی درباره فشار خون، دیابت، بیوفیزیک، رادیولوژی،فیزیولوژی و تست خون، برخی از بیماری ها و...)

مقالات ورزش و تغذیه (شامل موضوعات تحرک و فعالیت بدنی،تغذیه صحیح،چاقی،اضافه وزن،کنترل وزن و غیروه)

مقالات قلب و عروق (شامل مفاهیم، اختلالات و مقاله های آموزشی)

مقالات رادیولوژی

برخی از خلاصه مقالات فیزیوتراپی

ممانعت وزارت بهداشت از برگزاری دکترای حرفه‌ای فیزیوتراپی

کد خبر: ۵۲۶۷۶۸۱
تاریخ انتشار: ۳۰ تير ۱۳۹۴ - ۱۳:۱۹
عضو هیئت مدیره انجمن فیزیوتراپی در خصوص وضعیت دکترای حرفه‌ای این رشته گفت: وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی مانع از اجرای دکترای حرفه‌ای رشته فیزیوتراپی می‌شود.
به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان؛ محمد اکبری، عضو هیئت مدیره انجمن فیزیوتراپی در نشست خبری این انجمن که صبح امروز در محل دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی ایران برگزار شد با اشاره به وضعیت دکترای حرفه‌ای فیزیوتراپی اظهار کرد: هم‌اکنون وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مانع از اجرای دکترای حرفه‌ای فیزیوتراپی می‌شود انجمن فیزیوتراپی با تغییر معاون آموزشی وزارت بهداشت به اجرای این دوره امیدوار شده بود، اما این امر توسط وزارت بهداشت محقق نگردید. 
 
وی افزود: هم اکنون علاوه بر فیزیوتراپیست‌ها که مسئولیت فنی کلینیک‌های فیزیوتراپی را به عهده دارند، متخصصین روماتولوژی و ارتوپدی نیز می‌توانند این وظیفه را انجام دهند این مسئله به نوعی رجعت و به عقب برای کشور ایران در زمینه رشته فیزیوتراپی محسوب می‌شود. 
 
عضو هیئت مدیره انجمن فیزیوتراپی با اشاره به تلاش‌های این انجمن  برای استقلال رشته فیزیوتراپی بیان کرد: پس از استقلال رشته فیزیوتراپی در سال 1378 هر ساله بزرگداشت این روز برگزار می‌شود در جشن استقلال این رشته، خواسته‌های رشته فیزیوتراپی مطرح می‌شود. 
 
انصراف سازمان‌های بیمه گر از پرداخت تعرفه‌های فیزیوتراپی
 
در ادامه مراسم ایرج عبداللهی مسئول روابط عمومی انجمن فیزیوتراپی در خصوص تعرفه‌های این رشته تصریح کرد: سازمان‌های بیمه گر از پرداخت تعرفه‌های فیزیوتراپی که در کتاب ارزشگذاری خدمات پزشکی تعیین شده است، خودداری می‌کنند در حالیکه این میزان تعرفه‌ با در نظر گرفتن محدودیت‌ها و مشکلات جامعه تعیین شده است. 
 
وی ادامه داد: با توجه به آنکه بیماری‌ها از سمت بیماری‌های عفونی به سمت بیماری‌های ناتوان کننده پیش می‌رود، و با افزایش امید به زندگی با پدیده سالمندی روبرو هستیم رشته فیزیوتراپی اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. 
 
مسئول روابط عمومی انجمن فیزیوتراپی بیان کرد: با وجود آنکه کشورهای پیشرفته‌ با مشکلات مالی مواجه شدند اما این مشکلات به جامعه فیزیوتراپی در این کشورها تسری پیدا نکرد. 
و در وزارت بهداشت نگاهی یک جانبه به رشته فیزیوتراپی وجود دارد. 
 
استقلال رشته فیزیوتراپی ادامه پیدا نکرد
محمد رسولی مسئول انجمن فیزیوتراپی شعبه تهران نیز در ادامه مراسم با اشاره به استقلال رشته فیزیوتراپی در دوم مرداد اظهار کرد: رشته فیزیوتراپی در دوم مرداد مستقل شد اما استقلال آن ادامه پیدا نکرد و همچنان رشته‌های دیگر مسئولیت فنی رشته فیزیوتراپی را بر عهده می‌گیرند. 
 
مسئول انجمن فیزیوتراپی شعبه تهران ادامه داد: مشکل متخصصین رشته فیزیوتراپی با بیمه‌ها، به نوع نگرش حاکم بر جامعه باز می‌گردد اولویت کاری در وزارت بهداشت بر پزشکان است هم‌اکنون این متخصصین با رشته طب فیزیکی تعارض پیدا کرده‌اند.
 
در ادامه مراسم، پرهام پارسا نژاد، فیزیوتراپیست‌ ادامه داد: هنگامی که مسئولیت فنی مراکز فیزیوتراپی بر عهده رشته‌های دیگری جز فیزیوتراپی باشد، هزینه‌های بیشتری به بیمار تحمیل می‌شود. 
 
خدمات فیزیوتراپی را فیزیوتراپیست‌ها ارائه دهند
 
هوشنگ امامی، دبیر انجمن فیزیوتراپی در پایان مراسم تصریح کرد: خدمات فیزیوتراپی را باید فیزیوتراپیست‌ها ارائه دهند و یک پزشک متخصص رشته دیگر نباید به عنوان مسئول فنی مراکز فیزیوتراپی انتخاب شود مستقل نشدن متخصصین فیزیوتراپی با اشاره به زحمات دانش‌، مهارت و کار فیزیکی این متخصصین اجحاف در حق مردم است. 
 
وی افزود: اولین دغدغه فیزیوتراپیست‌ها ارتقای خدمات رشته خودشان در قالب اجرای دکترای حرفه‌ای رشته فیزیوتراپی است مخالفان این امر ، فکر می‌کنند فیزیوتراپیست‌ها به دنبال مطرح کردن خود به عنوان یک پزشک هستند متخصصین این رشته نیز بدین منظور به کشورهای دیگر می‌روند این مسئله به صورت مهاجرت آن‌ها برای کار و تحصیل خود را نشان می‌دهد هم‌اکنون 5500 نفر نیز در ایران به فعالیت در رشته فیزیوتراپی می‌پردازند. 

مهمترین اخبار دکترای حرفه ای فیزیوتراپی

اخبار کنگره ها و سمینارهای فیزیوتراپی 

مقالات فیزیوتراپی 

مقالات استخوان شناسی

مقالات آناتومی اندام فوقانی

مقالات آناتومی اندام تحتانی

مقالات آناتومی ستون فقرات

مقالات حرکت شناسی (کینزیولوژی)

مقالات سیستم عضلانی-اسکلتی، بیماری ها و اختلالات مربوطه

مقالات شکستگی استخوانها و جراحی های ارتوپدی

مقالات روماتولوژی (شامل اصطلاحات،اختلالات و بیماریهای روماتیسمی و روماتیسم خارج مفصلی)

مقاله های دستگاه عصبی مرکزی و محیطی (cns & pns)

مقالات سیستم عصبی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مقالات سیستم تنفسی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مقاله های سیستم حسی، درد و موضوعات آن

مقالات سیستم عروقی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مروری بر آناتومی سیستم عصبی، عضلانی و اسکلتی ازطریق تصاویر 

مطالب و موضوعات متفرقه (مقالاتی درباره فشار خون، دیابت، بیوفیزیک، رادیولوژی،فیزیولوژی و تست خون، برخی از بیماری ها و...)

مقالات ورزش و تغذیه (شامل موضوعات تحرک و فعالیت بدنی،تغذیه صحیح،چاقی،اضافه وزن،کنترل وزن و غیروه)

مقالات قلب و عروق (شامل مفاهیم، اختلالات و مقاله های آموزشی)

مقالات رادیولوژی

برخی از خلاصه مقالات فیزیوتراپی

انتقاد از مخالفان راه اندازی دکترای حرفه ای فیزیوتراپی در ایران

شناسهٔ خبر: 2862994 - سه‌شنبه ۳۰ تیر ۱۳۹۴ - ۱۳:۵۰
سلامت > درمان
مسئول انجمن فیزیوتراپی تهران، از تفکر نادرست برخی مسئولین در مخالفت با راه اندازی دکترای حرفه ای فیزیوتراپی در کشور انتقاد کرد.

به گزارش خبرگزاری مهر، محمد رسولی در نشست خبری انجمن علمی فیزیوتراپی ایران گفت: فیزیوتراپیست‌ها در دوم مرداد (روز فیزیوتراپی)توانستند شرایطی را فراهم کنند تا بتوانند به طور مستقل خدماتی را به بیماران ارائه دهند، البته قبل از آن هم ارائه خدمات فیزیوتراپی برعهده فیزیوتراپیست‌ها بود، اما پزشکان، مسئولیت فنی درمانگاه‌های فیزیوتراپی را برعهده داشتند.

وی ادامه داد:‌ اکنون در برخی موارد هنوز استقلال فیزیوتراپی زیر سؤال است، استقلال یعنی ارائه خدمات فیزیوتراپی برعهده فیزیوتراپیست‌ها باشد، این در حالی است که گروه‌های دیگری مسئولیت فنی درمانگاه های فیزیوتراپی را برعهده دارند، اما نقشی در ارائه خدمات آن ندارند.

رسولی افزود: نمی‌شود ارائه خدمات رشته‌ای به عهده آن باشد، اما نظارت آن توسط رشته‌ای دیگر انجام شود، زیرا این رفتار به دور از شئونات حرفه‌ای و اخلاقی است. ما معتقدیم اکنون مراکز فیزیوتراپی به تعداد کافی وجود دارد و برای ارائه خدمات به مردم کافی هستند.

مسئول انجمن فیزیوتراپی تهران با انتقاد از مسئولان وزارت بهداشت برای عدم رسیدگی به مطالبه فیزیوتراپیست‌ها برای ادامه تحصیل در مقطع دکترای حرفه‌ای در کشور تصریح کرد: وقتی مسئولان وزارتخانه یا سازمان‌های بیمه‌گر صرفاً پزشک باشند، در انجام تصمیمات خود و پرداخت هزینه‌های درمانی، بیشتر به برخی رشته‌ها و پرداخت خدمات درمانی به آنها اهمیت می‌دهند، بخشی از این طرز تفکر نیز به این دلیل است که در ایران به بحث درمان بیش از پیشگیری اهمیت داده می‌شود.

رسولی گفت: برخی فکر می‌کنند اگر دکترای حرفه‌ای فیزیوتراپی راه‌اندازی شود، بیماران مستقیماً به فیزیوتراپیست‌ها مراجعه می‌کنند، این تفکر نادرست است. ما تعامل بسیار مناسبی با متخصصان ارتوپدی داریم و تنها مشکل ما رشته طب فیزیکی است. به نظر می‌رسد بهره‌مندی آنها از فیزیوتراپی موجب شده است این طرز تفکر شکل بگیرد و شاید یکی از دلایل جلوگیری از ادامه تحصیل فیزیوتراپیست‌ها در مقطع دکترای حرفه‌ای در کشور به طب فیزیکی مربوط شود.

پرهام پارسانژاد عضو هیئت مدیره انجمن فیزیوتراپی تهران نیز در این نشست با اشاره به اینکه در تعرفه فیزیوتراپی خدمات مختلف، ارزش‌های مختلفی دارد، اظهار داشت: وقتی مسئول فنی شخصی جز فیزیوتراپیست باشد، خدمات گرانتری را درنظر می‌گیرد، زیرا دستگاه‌هایی مانند شاک‌وی و مگنت را نیز به دستگاه‌های خود اضافه می‌کند در حالی که نیازی به آنها وجود ندارد.

مهمترین اخبار دکترای حرفه ای فیزیوتراپی

اخبار کنگره ها و سمینارهای فیزیوتراپی 

مقالات فیزیوتراپی 

مقالات استخوان شناسی

مقالات آناتومی اندام فوقانی

مقالات آناتومی اندام تحتانی

مقالات آناتومی ستون فقرات

مقالات حرکت شناسی (کینزیولوژی)

مقالات سیستم عضلانی-اسکلتی، بیماری ها و اختلالات مربوطه

مقالات شکستگی استخوانها و جراحی های ارتوپدی

مقالات روماتولوژی (شامل اصطلاحات،اختلالات و بیماریهای روماتیسمی و روماتیسم خارج مفصلی)

مقاله های دستگاه عصبی مرکزی و محیطی (cns & pns)

مقالات سیستم عصبی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مقالات سیستم تنفسی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مقاله های سیستم حسی، درد و موضوعات آن

مقالات سیستم عروقی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مروری بر آناتومی سیستم عصبی، عضلانی و اسکلتی ازطریق تصاویر 

مطالب و موضوعات متفرقه (مقالاتی درباره فشار خون، دیابت، بیوفیزیک، رادیولوژی،فیزیولوژی و تست خون، برخی از بیماری ها و...)

مقالات ورزش و تغذیه (شامل موضوعات تحرک و فعالیت بدنی،تغذیه صحیح،چاقی،اضافه وزن،کنترل وزن و غیروه)

مقالات قلب و عروق (شامل مفاهیم، اختلالات و مقاله های آموزشی)

مقالات رادیولوژی

برخی از خلاصه مقالات فیزیوتراپی

بکارگیری مسئولان فنی غیرمرتبط در رشته فیزیوتراپی

عضو هیأت مدیره انجمن علمی فیزیوتراپی ایران با بیان اینکه فیزیوتراپی در کشور مظلوم واقع شده است، گفت: اگر مسئول فنی درمانگاه فیزیوتراپی در رشته‌ای به جز فیزیوتراپی تحصیل کرده باشد، نمی‌تواند به لحاظ فنی مؤثر واقع شود.

خبرگزاری فارس: بکارگیری مسئولان فنی غیرمرتبط در رشته فیزیوتراپی
 

به گزارش خبرنگار بهداشت و درمان خبرگزاری فارس، محمد اکبری در نشست خبری به مناسبت روز فیزیوتراپی اظهار داشت: بیش از 50 سال از عمر رشته فیزیوتراپی می‌گذرد، متأسفانه این رشته در ایران مظلوم واقع شده است، به طوری که فارغ‌التحصیلان آن تا سالها نمی‌توانستند مسئول فنی محل کار خود باشند.

وی افزود: حدود 16 سال پیش در زمان وزارت دکتر فرهادی، تلاش‌های فیزیوتراپیست‌ها به نتیجه رسید و آنها مجاز شدند تا مسئول فنی محل کار خودشان شوند. از آنجایی که این هدف با تلاش‌های پیگیر فیزیوتراپیست‌ها و اعضای هیأت مدیره انجمن به دست آمده بود، دوم مرداد به عنوان روز فیزیوتراپی نامیده شد و سالانه جشنی در این روز برپا می‌شود.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران گفت: البته این دستاوردی ناقص است چرا که در بورکینافاسو هم اگر فردی در رشته‌ای تحصیل کرده باشد می‌تواند مسئول فنی آن رشته شود.

وی با انتقاد نسبت به حضور پزشکان و سایر رشته‌های پیراپزشکی برای داشتن مسئول‌فنی رشته‌های دیگر اظهار داشت: اخیراً بیانیه‌ای صادر شده است که به متخصصان روماتولوژی، گوش و حلق و بینی و ارتوپدی هم اجازه می‌دهد مسئول فنی برخی رشته‌ها باشند، به نظر می‌رسد کشوری که می‌خواهد طبق اهداف چشم‌انداز خود در 1404 قطب اول منطقه باشد، باید در این زمینه تجدیدنظر کند.

اکبری ادامه داد: مرکز فیزیوتراپی محلی است که امور فیزیوتراپی در آن انجام می‌شود. اگر مسئول فنی آن در رشته‌ای به جز فیزیوتراپی تحصیل کرده باشد، نمی‌تواند به لحاظ فنی مؤثر واقع شود، چرا که ممکن است برای بیماری تمرینات کششی لازم باشد و او تمرین دیگری را توصیه کند.

ایرج عبداللهی مسئول روابط عمومی انجمن علمی فیزیوتراپی ایران نیز در این نشست با بیان اینکه در سال‌های اخیر با افزایش بیماری‌های ناتوان‌کننده و کاهش بیماری‌های عفونی مواجه بوده‌ایم، گفت: با توجه به افزایش میزان امید به زندگی در کشورهای صنعتی و کشور خود، با پدیده سالمندی مواجه هستیم، بنابراین، فیزیوتراپی اهمیت فوق‌العاده‌ای در جهان پدیا کرده است.

وی افزود: حتی سازمان‌های بیمه‌گر در ایالات متحده آمریکا که در پرداخت‌ها محدودیت ایجاد می‌کنند، برای پرداخت هزینه‌های فیزیوتراپی کمترین محدودیت را درنظر می‌گیرند و به همین علت، سطح تحصیلی این رشته در کشورهای پیشرفته تا مقطع دکترای حرفه‌ای ارتقا یافته است.

مسئول روابط عمومی انجمن علمی فیزیوتراپی ایران با انتقاد نسبت به نگاهی که در وزارت بهداشت برای عدم ارتقای تحصیلی این رشته وجود دارد، تصریح کرد: متأسفانه نگاه وزارت بهداشت به این رشته حرفه‌ای نیست و سازمان‌های بیمه‌گر نیز برای پرداخت هزینه‌های فیزیوتراپی، آنطور که باید همکاری نمی‌کنند، که ضربه آن در درجه اول به مردم وارد می‌شود.

عبداللهی گفت: اکنون 15 دانشگاه مرتبط با فیزیوتراپی در کشور داریم که بالاترین سطح علمی را در منطقه دارا هستند، بنابراین، جامعه فیزیوتراپیست‌ها آماده جهش در این زمینه و ارائه خدمت به مردم هستند.

وی با بیان اینکه اکنون میزان خدمات فیزیوتراپی و رضایتمندی مردم در این زمینه نسبت به سال‌های گذشته افزایش یافته است، خاطرنشان کرد: ادامه تحصیل فیزیوتراپیست‌ها تا مقطع دکترای حرفه‌ای می‌تواند ارائه خدمات به مردم را بهبود بخشد.

مسئول روابط عمومی انجمن علمی فیزیوتراپی ایران گفت: با وجود اینکه تعرفه خدمات فیزیوتراپی تصویب شده است، اما سازمان‌های بیمه‌گر در این زمینه با فیزیوتراپیست‌ها همکاری نمی‌کنند، این در حالی است که تعرفه‌ها با درنظر گرفتن محدودیت‌های جامعه و شرایط اقتصادی بوده است.

هومیوپاتی نمونه ای از یک شبه علم (علم نما)

تاریخ پیدایش هومیوپاتی و روش های آن


در حالی که بعضی از حوزه‌های ضدعلم و شبه علم جنبه خیالی، ایدئولوژیک، تفننی، و یا عقیدتی دارد، جنبه‌های مربوط به پزشکی به خاطر فایده عملی آن سود آوری بیشتری دارد و مدعیان پزشکی که در این زمینه فعالیت دارند نه تنها موفق‌ترند بلکه حتی می‌توانند موفقیت خود را به نمایش بگذارند.


رمز موفقیت این افراد دو چیز است؛ یکی اینکه بسیاری از بیماری‌های انسان، حتی بعضی از بیماری‌های خطیر، پس از گذراندن دوره خود و بدون هیچ نوع دارو و درمان پس از مدتی خود به خود بهبود می‌یابند. در نتیجه پزشک نمائی که معجون و داروهای عجیب و غریبی تهیه کرده، داروهایش بیماری‌هائی را درمان می‌کند، اگر تجویز آنها را به قدری طول دهد تا بیماری بهبود یابد می‌تواند درمان بیمار را به خود نسبت دهد. فقط باید به نحوی اعتماد و اعتقاد بیمار را نسبت به خود جذب کند.

علت دوم این است که بسیاری از بیماری‌های انسان پسیکو سوماتیک هستند یعنی به علت ناراحتی‌های روانی بیمار احساس بیماری جسمی می‌کند. حال اگر به این بیمار یک دارو نما (placebo) مانند؛ کپسول حاوی گرد نشاسته و یا شکر بدهند و یا او به پزشک و یا درمانش ایمان داشته باشد، روش درمانی هرچه باشد بیمار بهبود خواهد یافت.

علاوه برآن هرچه تعداد بیماران پزشک‌نما بیشتر باشد، ایمان بیمار بیشتر شده و سریعتر بهبود می‌یابد.

وقتی دوستان و آشنایان بیمار قسم بخورند که سر درد چند ماهه آنها با رفتن پیش پزشکی که بسیار آرام و مهربان بود و درد دل آنان را شنید و به آنها بسیار احترام گذاشت و بعد یک بسته گرد سفید رنگ را که بسیار نایاب و گران قیمت بود به قیمت ارزانی در اختیار آنها گذاشه و گفت که هر هفته بیمار باید این دارو را مصرف کند که توسط خودش هم درست می‌شود بیاید و بگیرد (چون اگر بماند اثرش از بین می‌رود) حتما دست این فرد اگر هم پزشک نباشد شفا می‌دهد.

هومیوپاتی يك روش برای درمان بیماری‌ها است كه در سال ١٧٩۶ توسط ساموئل هانمان پزشک آلمانی (١٨۴٣-١٧٧۵) پایه گذاری شد. او نظریه خود را از نوشته‌های بقراط پزشک یونانی در ۴٠٠ سال پیش از میلاد مسیح گرفت که می‌گفت؛ بیماری‌ها از چیزهای مشابه پیدا می‌شوند و با استفاده از چیزهای مشابه نیز درمان می‌پذیرند.

دکتر محمدرضا توکلى صابرى درباره اين روش در كتاب امداد داروئی می‌نویسد؛ هومیوپاتی یکی‌ دیگر از درمان‌های‌ شبه علمی‌ که ادعای‌ جایگزینی‌ روش‌های‌ پزشکی‌ را دارد. هومیوپاتی از دو واژه یونانی homeo به معنی شبیه یا همسان و pathos به معنی بیماری تشکیل شده است و به معنی استفاده از مواد و یا ترکیباتی است که کار برد آنها در شخص سالم همان علایم بیماری را ایجاد می‌کند.

هومیوپاتی در مقابل طب مرسوم و یا آلوپاتی (allopathy) است که شیوه درمان آن بر استفاده از ترکیباتی است که اثر آنها برخلاف علایم بیماری است و بر ضد آن عمل می‌کند، مانند داروهای ضد درد و یا ضد قارچ. اگر چه بقراط در قرن چهارم پیش از میلاد، و پاراسلوس شیمیدان و پزشک سوئیسی در قرن شانزدهم میلادی چنین نظریه هائی را ارائه کرده بودند ولی هانمان اولین کسی بود که بطور سیستماتیک آنها را بکار بست.

او و شاگردانش گیاهان داروئی، مواد معدنی و ترکیبات مختلف را روی خود و افراد سالم آزمایش می‌کردند و سپس نتیجه مشاهدات خود را می‌نوشتند.بعدها این مشاهدات گردآوری شده و در کتابی بنام "مفردات پزشکی" منتشر شد. بیشتر خواصی را که به داروهای هومیوپاتی نسبت می‌دهند حاصل همین آزمایش‌های ابتدائی است که در حدود ١۵٠ سال پیش از این با اطلاعات و امکانات علمی و فنی آن زمان انجام شده است.

همویوپاتی

فرض هانمان بر این بود که شخص بیمار از سه جزء تشکیل یافته است: جسم، ذهن، و روح. بر اساس این فرض، بیماری عبارت از بروز یک اختلال در بیمار است و باید با برقراری نظم و هماهنگی در بدن شخص بیمار درمان شود. باید به جسم بیمار کمک کرد تاخودش خود را محافظت کند، نه این که عوامل و ارگانیسم‌های عامل بیماری را از بین برد.هانمان معتقد بود که علایم بیماری نتیجه واکنش بدن در برابر بیماری و مقابله با آن است.بنابراین باید واکنش‌ها و علایم را تقویت کرد، نه این که آنها را از میان برد.

  • هومیوپاتی بر دو اصل استوار است

1- اصل درمان شبیه با مشابه:

طبق این اصل برای شخصی که دچار یک بیماری است، چیزی تجویز می‌شود که ایجاد کننده همان ناراحتی است. مثلا برای بیمار مبتلا به استفراغ مقدار بسیار ناچیزی از یک داروی استفراغ آور مانند ایپکا تجویز می‌شود و به یک بیمار عصبی مقدار کمی قهوه داده می‌شود. زیرا هر دو ترکیب با مقادیر زیاد به ترتیب سبب استفراغ و تحریک اعصاب می‌شوند.

هانمان می‌گويد: هرآنچه سبب بیماری می‌شود سبب درمان آن هم می‌شود. فقط مقادیر مصرف فرق می‌کند. یک نمونه از نمایش این اصل اثر گوگرد بر روی پوست بدن است. خوردن مقدار زیاد گوگرد سبب آبسه‌های پوستی، بیرون زدن دانه‌های پوستی و جوش می‌شود.

بنابراین بر طبق این اصل مقدار کمی گوگرد برای درمان جوش‌های پوستی تجویز می‌شود.این روش درمانی برخلاف روش درمان طب معاصر یا طب آللوپاتی است که برای درمان هرعارضه‌ای از ترکیب و یا عاملی ضد آن استفاده می‌کنند.مثلا برای درمان فشار خون، از داروهای ضدفشارخون و برای درمان استفراغ ازداروهای ضد استفراغ استفاده می‌شود.

2- اصل استفاده از حداقل مقدار مصرف:

هانمان معتقد بود که هرچه داروئی رقیق تر باشد تاثیرش بیشتر است. به‌ همین جهت هوموپات‌ها از مواد داروئی با رقت‌های بسیار کم استفاده می‌کنند. یعنی یک داروی مایع را با آب، الکل و یک داروی جامد را با لاکتوز به رقت‌های بسیار پائین می‌رسانند.

گاهی داروی حاصل چند میلیونیم رقت اولیه را دارد و با این حال معتقدند که همان خواص اولیه خود را دارد. روش رقیق کردن نیز بدین ترتیب است که یک قسمت از دارو را با نود و نه قسمت ماده رقیق کننده مخلوط کرده و به شدت تکان می‌دهند، سپس یک قسمت از این مخلوط را با نود و نه قسمت ماده رقیق کننده مخلوط کرده و تکان می‌دهند و به همین ترتیب یک صدم، یک صدم پیش می‌روند تا به رقت دلخواه برسند. اما باید دانست که رقیق کردن فقط با تکان دادن شدید ظرف پایان نمی‌یابد بلکه باید به شدت به یک سطح سخت زده شود.

خود هانمان از یک کتاب قطور جلد چرمی برای این کار استفاده میکرد و معتقد بود که این تکنیک انرژری شفابخش ماده موثره را به محلول انتقال می‌دهد، سپس در اثر رقت‌های متوالی انرژی درمانی ماده موثر به آب منتقل می‌شود. به همین جهت هوموپات‌ها می‌گویند که روش‌های درمانی آن‌ها فاقد عوارض جانبی است زیرا داروهائی را که مصرف می کنند بی‌نهایت رقیق است. ولی توضیحی نمی‌دهند که چرا و چگونه با این که عوارض داروهایشان با کاهش رقت کمتر می‌شود اما بر خاصیت و فواید دارو تاثیری نمی‌گذارد.

نکته مهم در مورد هومیوپاتی این است که درمان بر حسب هر فرد فرق می‌کند. چنان که هوموپات‌ها معتقدند که باید بیمار را درمان کرد و نه بیماری را، چرا كه چیزی به نام بیماری وجود ندارد.

بنابراین هوميوپات‌ها هیچگاه علایم بیماری را نمی‌پرسند (زیرا حتی علایم مشابه بیماری در افراد مختلف با داروهای مختلفی درمان می‌شوند) بلکه سؤالات مختلفی را در زمینه روش زندگی، اعتقادات، عادات و امیال بیمار می‌پرسند. 

هوميوپات‌ها سعی دارند که تصویری از شخص بیمار به یک عنوان یک فرد ترسیم کنند نه به عنوان حامل بیماری. مثلا از او می‌پرسند: دوست داری چه بخوری؟ آیا هنگام خواب دوست داری پنجره را ببندی و یا باز بگذاری؟ آیا دوست داری رختخوابت گرم باشد یا سرد؟ آیا از ارتفاع می‌ترسی؟ آیا از سرو صدا ناراحت می‌شوی؟ چه چیزی ترا عصبانی می‌کند؟ و...

با داشتن پاسخ این پرسش‌هاست که هوموپات‌ها می‌توانند تصویری از بیمار به عنوان یک فرد بسازند و به درمان آن بپردازند.
هموپات سعی دارد بیماری را که فشار خون دارد درمان کند نه خود فشار خون را بنابراین درمان هر بیمار مبتلا به فشار خون با فرد دیگر تفاوت می‌کند.

به گفته یکی از معروفترین هوموپات‌های آمریکائی دانا اولمان مهم نیست که بدانیم چه میکروارگانیسمی در یک زن عفونت ایجاد کرده است، بلکه مهم این است که بدانیم چه نوع زنی را این میکروارگانیسم مبتلا کرده است.


وظیفه یک هوميوپات این است که داروئی پیدا کند که همان علایمی را ایجاد کند که بیمار به آن مبتلا است، سپس مقدار بسیار ناچیزی از آن دارو را برای بیمار تجویز کند. به این ترتیب بر اساس اصل "درمان شبیه با مشابه" یک هوموپات برای مخملک بلادون تجویز می‌کند، زیرا این گیاه در شخص سالم همان علائمی را ایجاد می‌کند که مخملک در شخص بیمار ایجاد می‌کند.

در هومیوپاتی بر خلاف طب مرسوم درمان سرماخوردگی در همه بیماران یکسان نیست و برحسب هر بیمار فرق می‌کند. همچنین روش درمان برای بیماری که دردهای روماتیسمی دارد و دردش با حرکت تخفیف می‌یابد با بیماری که در اثر حرکت دردش شدید می‌شود متفاوت است و به یکسان درمان نمی‌شود.

ارزشیابی هومیوپاتی

زماني كه هنوز بسیاری از اکتشافات پزشکی امروزی انجام نشده بود، علت بسیاری از بیماریها هنوز ناشناخته بود و انبوه عظیمی از داروهای موثر امروزین در دسترس نبود؛ روش هومیوپاتی در مقابل داروهای خطرناک مصرفی آن زمان مانند آرسنیک، گوگرد، و کلرور جیوه و روش‌های خشن طب سنتی آن زمان مانند رگ زدن، تنقیه کردن، بادکش کردن، زالو انداختن، وادار کردن بیمار به استفراغ و تجویز مسهل‌های قوی را که بسیار ناخوشایند بیماران بود ارائه می‌كرد.

البته روش‌های درمان هومیوپاتی بسیار ملایم تر از طب آلوپاتی در آن زمان بود و البته به همان میزان هم بی‌خاصیت تر بود. طب نوین به تدریج و بر اساس مشاهده و آزمایش علمی از دل همه مکاتب مختلف و روش‌های متعدد درمانی موجود بیرون آمد، زیرا کارآمدتر و موثرتر بود.

از آن جائی که داروهای هومیوپاتی خطرشان بسیار کمتر از داروهای قرن نوزدهم بود، به تدریج پزشکان شروع به استفاده از آنها کردند. هومیوپاتی در طی سالهای ١٨۴٠ به آمریکا رسید و در سال ١٩٠٠ حدود بیست کالج هومیوپاتی در آمریکا وجود داشت.

ولی به تدریج فعالیت هوموپات‌ها کم شده و این کالج‌ها به تدریج تعطیل شدند. هم اکنون هیچ کالج هومیوپاتی در آمریکا وجود ندارد، اما در گوشه و کنار هستند کسانی که در این زمینه کتاب می‌نویسند و سخنرانی می‌کنند.

حتی هستند پزشکانی که خود را هوميوپات می‌خوانند اما عموما دکترای پزشکی در طب آلوپاتی دارند و در موارد اورژانس و جراحی روش‌های طب نوین را به کار می‌گیرند. فقط در زمان تجویز دارو است که خود را هوموپات می‌خوانند.

انجمن پزشکان آمریکا تاکنون روش هومیوپاتی را نپذیرفته است. از آن جائی که مواد موثر قابل تشخیص در فرآورده‌های هومیوپاتی وجود ندارد، سازمان مواد غذائی و دارو (FDA) در آمریکا آنها را دارو به حساب نمی‌آورد و بنابراین آنها را از قوانین مربوط به غذا و دارو معاف کرده و تولید، توزیع و فروش آنها را کنترل نمی‌کند و این فرآورده‌ها در فروشگاه‌های مختلف بهداشتی و در خواربار فروشی‌ها به فروش می‌روند.

در ایران در سال‌های اخیر با تقلید از هند و بعضی کشورهای در حال توسعه، آموزشگاه‌ها و مراکزی برای آموزش هومیوپاتی تاسیس شده است. البته برای کشورهائی چون ایران که بیماران آموزش کافی در مورد استفاده از داروهای مدرن و بسیار قوی را نمی‌یابند، از داروها به طور سرخود استفاده می‌کنند،

دستورهای پزشک را در مورد شیوه استفاده از دارو به کار نمی‌گیرند، و تمام داروها را نمی‌خورند، شاید استفاده از داروهای هومیوپاتی که نه ماده موثری دارند و نه خاصیتی دارند و تولید آنها هزینه‌ای را در برندارد بهتر از داروهای غربی باشد که مواد اولیه آن با بودجه ای گزاف از خارج خریده می‌شود. ولی نکته خطرناک این دیدگاه در مورد بیماران خطیر و خطرناکی است که با استفاده از داروهای هومیوپاتی ممکن است از داروهای مهم امروزی که شايد آنها را درمان کند باز مانند.

آزمایش‌هائی که تاکنون برروی داروهای هومیوپاتی انجام شده اثر بخشی آنها را ثابت نکرده است، و در مواردی هم که داروها اثری داشته‌اند حدود و شدت این اثر همانند یک ماده بی‌خاصیت ویا دارونما بوده است.

همویوپاتی


از آنجائی که روش‌هائی که در علوم پزشکی برای ارزشیابی یک دارو و یا یک روش جدید بکار می‌رود در مورد هومیوپاتی بکار گرفته نمی‌شود، بنابراین هومیوپاتی جزو "علوم پزشکی" به حساب نمی‌آید و هومیوپاتی هنوز در حوزه شبه علم قرار دارد. 

هومیوپاتی بیشتر به آداب و شعائر یک آئین شبیه است تا یک روش علمی درمان بیماری‌ها، زیرا از زمان هانمان هنوز هیچ تغییری پیدا نکرده است و شاگردان و طرفداران او به کتاب هانمان همانند یک کتاب مقدس که جای هیچ تغییر و تبدیلی در آن نیست نظر می‌کنند. داروهای آنها نیز بر اساس کاربرد تاریخی‌شان مصرف می‌شود، نه بر اساس خواص واقعی درمانی‌شان. 

هانمان مکتب پزشکی خود را همانند یک آئین مذهبی عرضه داشته و هرکسی را از عمل به جز آنچه که خودش توصیه کرده برحذر داشته و گفته است: کسی که دقیقا در همان مسیری که من می‌روم گام برندارد، و انحراف حاصل کند، چه به راست و چه به چپ، حتی اگر به نازکی یک رشته کاه باشد، منحرف و خائن است.

این اصل هومیوپاتی که هر بیماری را با داروئی که همان بیماری را ایجاد می‌کند می‌توان درمان کرد بر هیچ اساس علمی و شواهد بالینی استوار نیست و در نقطه مخالف وبرخلاف فارماکولوژی امروزی است. داروشناسی و طب امروزین هر بیماری را با داروئی که اثر فارماکولوژیک متضاد دارد و برضد آن عمل می‌کند درمان می‌کند.

مثلا عفونت را با داروهای ضد عفونت و استفراغ را با داروهای ضد استفراغ درمان می‌کند.هوموپات‌ها فرد مسموم شده با سرب و یا جیوه را با تجویز سرب و جیوه مداوا می‌کنند. برای درمان اسهال کودکان نیز یک حشره کش و موش کش قوی بنام تری اکسید آرسنیک تجویز می‌کنند. با این که مقدار این سموم تجویز شده آن قدر ناچیز است که مسموم تحت درمان داروی بی خاصیتی قرار گرفته است، اما مسئله مهم این است که درمان مفید و مناسب از وی منع شده است و خطرات درمان نشدن بیمار و احیانا مرگ او بطور مستقیم منتسب به هومیوپاتی خواهد بود.

در این حالت است که هومیوپاتی از حالت یک درمان "بی اثر" و "بی‌خاصیت" به یک درمان "خطرناک و مهلک" در می‌آید.

رقت‌هائی را هم که هانمان بر طبق آنها داروها را تجویز می‌کند آن قدر ناچیز هستند که به جرات می‌توان گفت که اثر فارماکولوژیک و درمانی ندارند. همچنین این گفته هوموپات‌ها که هر چه داروها رقیق تر شوند تاثیرشان بیشتر می‌شود برخلاف اصول منطقی و فیزیکی جهان مادی و تجربه حسی روزانه است.

این اصل نیز در فارماکولوژی امروزی رد شده است، زیرا رابطه مستقیمی بین مقدار دارو و اثر فارماکولوژیک آن وجود دارد. هرچه مقدار دارو کمتر شود تاثیر آن نیز کاهش می‌یابد. درست همانظور که اگر یک محلول رنگین و یا شیرین رقیق‌تر شود رنگ و یا شیرینی آن کمتر می‌شود و نه بیشتر.

بارقیق کردن متوالی محلول‌ها و پا گردهای داروئی پس از مدتی به حد رقت (dilution limit) می‌رسیم و آن مرحله ای است که دیگر ماده موثر داروئی در ماده رقیق کننده وجود ندارد. هانمان نمی‌دانست که با این کار بعضی از داروهایش از حد رقت گذشته و دیگر هیچ ماده موثره داروئی ندارند.

او از فرضیه آواگادرو (Avogadro) شیمیدان و فیزیکدان ایتالیائی معاصر خود بی خبر بود. بر اساس فرضیه آواگادرو (بعدها فیزیکدانان عدد آواگادرو را حساب کردند) در هر مول از یک ماده تعداد زیادی اتم و یا ملکول وجود دارد که برابر با ١٠٢٣ x ٠٢٢/۶ است. یک مول عبارت است از وزن ملکولی یک جسم بر حسب گرم. بنابراین وزن یک مول آب  ١٨ گرم است و تعداد ١٠٢٣ x ٠٢٢/ ۶ ملکول آب در ١٨ گرم آب وجود دارد.

البته پیروان هانمان امروزه از عدد آواگادرو باخبر هستند، اما همیشه از حد رقت تجاوز می‌کنند.کمترین رقتی که به کار می‌برند عبارت است از 6X، بیشتر رقت‌ها 30X ، و حتی بعضی‌ها 200X هستند. 6X یعنی ماده موثره بایک مایع مانند آب و یا الکل و یا یک گرد مانند لاکتوز و یا نشاسته به نسبت یک دهم رقیق شده و رقت حاصل دوباره به نسبت یک دهم رقیق شده و این عمل به همین ترتیب شش بار تکرار شده است.

به حساب ریاضی ماده موثره یک میلیون بار رقیق شده است. یعنی در رقت نهائی یک قسمت از ماده داروئی در یک میلیون قسمت از ماده حامل و یا بی‌اثر وجود دارد.این مقدار ماده موثره تقریبا برابر ناخالصی‌های موجود در ماده حامل است.30X یعنی رقت به نسبت یک دهم تا سی بار ادامه یافته است.

نتیجه فرآورده حاصل عبارت است از وجود یک قسمت دارو در١٠٣٠ (یا عدد یک که در جلوی آن سی صفر قرار دارد) قسمت از ماده حامل.

بیمار باید معادل دو بیلیون قرص و یا یک هزار تن لاکتوز را میل کند تا بتواند احتمالا یک ملکول از ماده موثره را دریافت دارد. فقط هوموپات‌ها مبتکر این نوع درمان بدون دارو هستند. خاصیت رقت 200X چقدر است؟ در این رقت ماده موثر به نسبت یک صدم به تعداد دویست بار رقیق می‌شود.یعنی به ازای هر ملکول ماده موثره ١٠٠٢٠٠ ملکول ماده حامل یا رقیق کننده وجود دارد.

یعنی عدد یک که در جلوی آن ۴٠٠ صفر قرار دارد.متاسفانه تعداد کل اتم‌های جهان بر اساس محاسبه فیزیکدان‌ها یک گوگل (googol ) است که معادل عدد یک همراه با صد صفر در جلوی آن است. در این مرحله است که می‌توانیم به تئوریهای هموپاتی بخندیم.

اما فکر می‌کنید واکنش هوموپات‌ها چیست؟ همانند هر گروه شبه علمی اگر شما را متهم به علم زدگی، علم پرستی، و پوزیتیویست بودن نکنند بی‌درنگ تئوری جدیدی پیش می‌کشند. 

آنها هم ریاضیات را به خوبی می‌دانند و با اینکه قبول دارند که در این رقت‌ها ملکول ماده موثره وجود ندارد، اما می‌گویند که ماده موثره اثرش را به ماده حامل می‌دهد و ماده حامل آنرا در حافظه خود ذخیره می‌کند.

بنابراین اگر در آخرین رقت‌ها ماده موثره در حامل نباشد به علت این که انرژی ملکول‌های ماده موثره به حافظه ماده حامل منتقل شده، این انرژی است که آزاد شده و سیستم‌های بیو انرژتیک بدن را تحریک کرده و اثر خود را اعمال می‌کند.

همویوپاتی

آیا چنین حافظه‌ای در بین مواد حامل مثل آب، الکل، و لاکتوز وجود دارد؟ چطور ماده حامل خواص درمانی ماده موثره را پس از این که در مجاور آن نیست بیاد می‌آورد اما عوارض جانبی آن را فراموش می‌کند؟ آیا وقتی محلول داروئی را روی قرص لاکتوز می‌چکانند و آب تبخیر می‌شود آیا حافظه آن به لاکتوز منتقل می‌شود؟ آیا آب که بعنوان حامل به کار می‌آورد تماسی را که با مواد شیمیائی دیگر داشته است به خاطر می‌آورد؟ همانطور که می‌دانیم آب ماده بسیار متحرکی است، در رودخانه‌ها جاری است، تبخیر می‌شود، بر زمین می‌بارد، در پشت سد‌ها جمع می‌شود در لوله‌ها جریان دارد ودر محلولهای داروئی ساخته هوموپات‌ها وجود دارد.در طی این سفر طولانی خود که با تعداد بی‌شماری مواد مختلف تماس داشته است آیا همه آنها را به یاد می‌آورد؟

البته در این جا هم هوموپات‌ها تئوری‌های مختلفی را برای اثبات وجود این حافظه سحر آمیز ارائه داده‌اند. مثل این که "اطلاعات" مربود به ماده موثره به طریقی ممکن است در ملکول حامل یعنی در ساختمان آب یا و الکل ذخیره شود. مثلا در یک رشته از ملکول‌های آب که ترتیب ویژه‌ای دارند، یا با مرتب شدن ایزوتوپ‌هائی نظیر دوتریم یا اکسیژن-١٨، یا ارتعاش پیوسته ملکول‌های آب.

البته هیچ گونه سند و مدرک علمی در تائید این تئوری‌ها تا به حال ارائه نشده و دلایل متعدد علمی در زمینه فیزیک و شیمی وجود دارد که هیچ یک از این تئوری‌ها را نپذیریم. اگر هم پذیرفتیم باز سوال دیگری بی پاسخ می‌ماند. سوال این است: چگونه این خاصیت داروئی که در حافظه ماده حامل جای گرفته است به بدن بیمار انتقال می‌یابد؟ با استعدادی که هوموپات‌ها در فرضیه سازی دارند، تصور می‌کنم که این پرسش و پاسخ و تئوری سازی هوموپات‌ها همچنان ادامه یابد.

روش‌های تشخیصی هومیوپاتی شامل گردآوری تمام مشخصات بیمار، گرایش ها، امیال و عادات او و پیدا کردن موادی است که با این مشخصات «جور در آیند».بنابراین هوموپات‌ها روش‌های طب آلوپاتی را که شامل ثبت سابقه بیمار، آزمایش خون، ادرار، مدفوع، معاینه قلب و گوش دادن به صدای ریه و بازرسی و معاینه سایر اندامهای اوست بیهوده می‌دانند.اساس طب آللوپاتی تشخیص بیماری با توجه به علایم آن است.در حالی که هوموپات‌ها تشخیص بیماری را بیهوده دانسته و سعی می‌کنند ببینند که چه داروی هومیوپاتی علاماتی مشابه علامات ناشی از بیماری ایجاد می‌کند. در آن حال آن دارو را تجویز می‌کنند.

اگر طب نوین دستاوردهای زیادی دارد فقط به این علت است که با روش‌های علمی تمام دستاوردهای آن قابل اثبات و یا نفی است و این خود سنگ محک ارزشمندی است. تا به حال یک آزمایش بی‌خبری یک سویه و بی‌خبری دوسویه در مورد کارآئی هومیوپاتی انجام نگرفته است، زیرا هوموپات‌ها معتقدند با این روش نمی‌توان هومیوپاتی را ارزیابی کرد. اگر چنین است، پس باید روش‌های دیگری برای ارزیابی هومیوپاتی وجود داشته باشد.این روش‌ها چیستند؟ اگر روشی وجود ندارد، پس باید آن را ابداع کرد. بسیاری از روش‌های توصیه شده در هومیوپاتی براین اساس است که بیمار معتقد است که داروی هومیوپاتی اثر دارد. که البته این نمی‌تواند هیچ گاه دلیل کافی و وافی برای اثبات تاثیر یک دارو باشد اگر جز این بود آزمایشگاه‌های تحقیقاتی عظیمی که در سراسر جهان در زمینه کشف و ارزیابی داروهای جدید کار می‌کنند از خرج هزینه‌های هنگفت سر باز می‌زدند و با دادن داروها به بیماران و گزارش شهادت بیماران در مورد اثر بخشی آنها کارآئی داروهای خود را اعلام می‌کردند.

روش هومیوپاتی همانند بسیاری از معارف بشری قرن نوزدهم مخلوطی از دانستنی‌هائی است که هنوز جنبه علمی پیدا نکرده است، اصطلاحات و واژه‌های دقیق علمی ندارد، و روش‌های درمانی آن بر حدس و گمان استوار است.

تعیین مقدار مصرف دارو بر مبنای آزمایش و شناخت دارو و تجویز مقدار متناسب با شدت بیماری نیست. کلمات و اصطلاحات در هومیوپاتی در همان سطح قرن نوزدهم است که هنوز علت بسیاری از بیماری‌ها ناشناخته بود و داروهای محدودی هم که در دست بود کاملا شناخته نشده بودند. مثلا آکونیت برای تمام بیماری‌های کلیوی تجویز می‌شود.

در طب نوین بیماری‌های کلیوی بخش مفصلی از درمان شناسی را تشکیل می‌دهد (از سنگ کلیه تا سرطان کلیه) که در حد خود یک تخصص پزشکی است و علایم و علل گوناگونی دارد. همین طور "تجویز یک داروی هومیوپاتی برای درمان بیماریهای گوارشی" جمله ای نامفهوم و غیر دقیق است.

در طب آلوپاتی بیماریهای گوارشی می‌تواند بیماری‌های گوناگونی را در برگیرد مانند اسهال ساده و دل درد و یا سرطان روده .در طب نوین یا طب آلوپاتیتمام واژه‌ها دقیقا مفهوم و معنی مشخصی دارند. تمام بیماری‌ها دقیقا تعریف شده و علائم آنها بطور مشخص تعریف شده است. برای درمان هر بیماری نیز داروی معین با ساختمان مشخص و مقدار مصرف معین تجویز می‌شود. مثلا گفته می‌شود؛ برای درمان آمیبیاز مزمن یا شدید گوارشی و یا کبدی ٢ تا ٢۴ گرم مترونیدازول در روز یک جا به مدت ٢-٣ روز پشت سر هم تجویز كرد.

نکته دیگر اینکه هوموپات‌ها در مهمترین و حیاتی‌ترین امور پزشکی از طب آلوپاتی استفاده می‌کنند و آن را در کنار طب نوین قابل استفاده می‌دانند و هر کجا که از درمان باز می‌مانند بیمار را به طب نوین ارجاع می‌دهند. یعنی معیار و مشکل گشا طب نوین می‌شود. زیرا طب نوین کارآئی خود را با کشف بسیاری از بیماری‌های ناشناخته، ابداع روش‌ها و وسایل درمانی جدید، کشف و تهیه داروهای بی‌شمار مانند هورمون‌ها، بیهوش‌داروها، ضد دردها، ویتامین‌ها، ضد باکتری‌ها، مسکن‌ها، آرامبخش‌ها درد و رنج آدمی را کاسته و غلبه وی را بر بیماری‌های متعدد ممکن ساخته است.

غالبا هوموپات‌ها می‌گویند که واکسیناسیون و ایمن سازی بدن در برابر بیماری‌های عفونی بر اساس قانون درمان شبیه با مشابه هومیوپاتی است.این موضوع کاملا نادرست است و هیچ واقعیتی ندارد. واکسن مقدار کم یک ماده داروئی نیست که اگر به مقدار زیاد داده شود سبب بیماری می‌شود. هم چنین اگر غلظت واکسن‌ها را کاهش داده و رقیق‌تر کنند همانند داروهای هومیوپاتی موثرتر واقع نمی‌شوند. برعکس، اگر مقدار مصرف شده از حد معینی کمتر شود واکسن اصلا تاثیری ندارد.

هم چنین واکسن‌ها را نباید به ترتیب معینی مانند داروهای هومیوپاتی به تدریج رقیق کرد تا موثر واقع شوند. واکسن‌ها حاوی میکرو ارگانیسم‌های ضعیف شده و یا کشته شده هستند که تولید پادتن را تحریک کرده و بنابراین بدن را قادر می‌سازند که اگر مورد هجوم میکرو ارگانیسم‌های زنده و فعال واقع شد بتواند از خود دفاع کند. در واقع اثر واکسن‌ها شبیه مقادیر زیاد میکروب‌های زنده است، نه برعکس آن.

هم چنین این که هوموپات می‌گویند که داروهای هومیوپاتی سیستم ایمنی بدن را تحریک کرده و سلامتی بیمار را تامین می‌کند بر هیچ اصل علمی آزمایش شده مبتنی نیست. هوموپات‌ها در حالی که از واژه‌های مدرن پزشکی مانند ایمنی برای توضیح شیوه‌های درمانی هومیوپاتی استفاده می‌کنند، هیچ روش علمی آزمایش شده برای نشان دادن بالارفتن درجه ایمنی بدن ارائه نمی‌دهند.

کتاب داروشناسی هوموپات‌ها بیشتر از طب آلوپاتی است و شامل حدود ٣٠٠٠ قلم دارو می‌شود. مثلا یکی از داروهای آنها اشک دختر جوان است. بعضی دیگر مانند عنکبوت سیاه، له شده حشرات زنده، پودر زغال سنگ و صدف تهیه شان مشکل تر است. مواد شیمیائی خطرناک که در زمان هانمان اثر فارماکولوژیک آنها هنوز کشف نشده بود مانند آرسنیک، جیوه، شوکران و پیچک سمی (گیاهی که حتی تماس با آن در بعضی افراد سبب بروز حساسیت‌های شدید و حتی مرگ می‌شود) هنوز هم در فهرست داروهای هوموپات‌ها وجود دارد. با این حال هوموپات‌ها از داروهای طب آلوپاتی هم استفاده می‌کنند. حتی بعضی از هوموپات‌ها از دستگاه‌های پزشکی و حتی رایانه برای انتخاب نوع دارو استفاده می‌کنند.

اگر هومیوپاتی در زمینه درمان بیماری‌ها ادعاهائی دارد، درست در همان زمینه‌هائی است که طب آلوپاتی موفق نبوده است (سرطان، طاسی).

این عدم توفیق طب آلوپاتی مسئله مربوط به زمان وپیشرفت دائمی دانش بشر است، یعنی با گذشت زمان و صرف وقت و انرژی در زمینه پژوهش و تحقیق در آینده بسیاری از مشکلات و معماهای پزشکی همانند معماهای گذشته حل خواهند شد. اما پیشرفت طب هومیوپاتی از زمان هانمان تا به حال چه بوده است؟ جز این که هنوز مهمترین مرجع این روش خود او است و هنوز هم به کتاب‌های او رجوع می‌کنند.

در حالی که از زمان هانمان تا کنون طب آلوپاتی دستاوردهای زیادی داشته است، زیرا از روش‌های علمی برای یافتن داروها و روش‌های درمانی موثر و مفید استفاده کرده است.

سرانجام باید افزود داروهای بی‌اثر و بی‌خطر هومیوپاتی اگر برای درمان بیماری‌های خطیر و کشنده به کار روند و درمان‌های پزشکی صحیح از بیمار دریغ شود، آن وقت است که این داروها هم خطرناک می‌شوند.

منبع: همشهری

مقالات مرتبط :

شناخت علم از شبه علم

توصیف شبه علم

طب مکمل، شبه علمی است با نامگذاری نادرست

پنج نمونه از شبه علم (علم نما) 

لیست وبلاگ های رسمی من

ویدیوها در آپارات

رباط یا لیگامان چیست؟

 

جهت دسترسی به اطلاعات در ارتباط با رباط ها  اینجا کلیک نمایید.

 
طبقه بندی مطالب فیزیوتراپی بر اساس ناحیه بدن

 

سیستم حسی، درد و موضوعات آن

جهت دسترسی به موضوع مورد نظر روی عنوان مربوطه کلیک (Click) کنید:

آناتومی و فیزیولوژی درد (Anatomy and physiology of pain)

مسیر نورون های حسی محیطی در نخاع

تئوری کنترل دریچه درد (Gate control theory of pain)

درد قلبی (Cardiac pain) - (حمله قلبی، سکته قلبی خاموش، آنژین صدری، مسیر آوران های عضله قلبی)

سندرم درد منطقه ای پیچیده (Complex regional pain syndrome)

انتهاهای عصبی آزاد (Free Nerve Endings)

راه ستون خلفی-لمنیسکوس داخلی (Dorsal column-medial lemniscus pathway)

راه اسپاینوتالامیک (Spinothalamic tract)

اعصاب اسپلانکنیک (Splanchnic nerves)


دیستروفی رفلکسی سمپاتیک (Reflex sympathetic dystrophy)

سمپاتکتومی (Sympathectomy)

سندرم خروجی قفسه سینه (Thoracic outlet syndrome)

میالژی چیست

کازالژی چیست

سندرم درد عضلانی تاخیری (Delayed Muscle Soreness Syndrome)

درد و پیچیدگی های آن (قسمت اول)

درد و پیچیدگی های آن (قسمت دوم)

درد و پیچیدگی های آن (قسمت سوم)

درد و پیچیدگی های آن (قسمت چهارم)

درد مزمن چیست؟

تریگر پوینت (Trigger point)

مطالب مرتبط

فیزیوتراپی و کاربردهای آن

فیزیوتراپی و علم کنترل حرکت (Physiotherapy & Motor Control)

سکته مغزی (Stroke)

علل درد شانه (Shoulder pain)

علل کمردرد (Low Back Pain)

علل درد زانو(Knee Pain)

معرفی کتاب من

طبقه بندی مطالب وبلاگ فیزیوتراپی

مقالات روماتولوژی (شامل اصطلاحات،اختلالات و بیماریهای روماتیسمی و روماتیسم خارج مفصلی)

مقالات فیزیوتراپی

اخبار کنگره ها و سمینارهای فیزیوتراپی

مهمترین اخبار دکترای حرفه ای فیزیوتراپی

مقالات استخوان شناسی

مقالات آناتومی اندام فوقانی

مقالات آناتومی اندام تحتانی

مقالات آناتومی ستون فقرات

مقالات حرکت شناسی (کینزیولوژی)

مقالات سیستم عضلانی-اسکلتی، بیماری ها و اختلالات مربوطه

مقالات شکستگی استخوانها و جراحی های ارتوپدی

مقاله های دستگاه عصبی مرکزی و محیطی (CNS & PNS)

مقالات سیستم عصبی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مقالات سیستم تنفسی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مقالات سیستم عروقی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مطالب و موضوعات متفرقه (مقالاتی درباره فشار خون، دیابت، بیوفیزیک، رادیولوژی،فیزیولوژی و تست خون، برخی از بیماری ها و...)

مقالات روماتولوژی (شامل اصطلاحات،اختلالات و بیماریهای روماتیسمی و روماتیسم خارج مفصلی)

جهت دسترسی به موضوع مورد نظر روی عنوان مربوطه کلیک کنید:

روماتولوژی (rheumatology)

بیماری های خودایمنی

بیماری های روماتیسمی

آرتریت

همارتروز

میوزیت چیست

میالژی چیست

آرترالژی چیست

کازالژی چیست

آرتریت روماتوئید (rheumatoid arthritis)

آرتریت روماتوئید کودکان (juvenile rheumatoid arthritis)

آرتروز (علل، تشخیص و درمان)

آرتروز گردن (Neck arthrosis)

اسکلرودرمی چیست

فیبرومیالژی

میوپاتی التهابی ایدیوپاتیک (idiopathic inflammatory myopathy)

لوپوس

آرتریت روماتویید

سارکوئیدوز

درد شانه (shoulder pain)

بورس ساب آکرومیال (subacromial bursa)

سندرم گیرافتادگی (impingement syndrome)

شانه منجمد(frozen shoulder) یا یخ زدگی شانه

تاندونیت عضلات شانه

بورسیت آرنج (elbow bursitis)

تنیس البو چیست

گلف البو چیست

علل درد زانو(knee pain)

آرتروز یا استئو آرتریت(osteoarthritis) زانو

هیپراکستنشن زانو یا ژنورکورواتوم(genu recurvatum)

درد زانو(knee pain)


کیست بیکر(baker's cyst)

آرتروز زانو(knee osteoarthritis)


کندرومالاسی کشکک(chondromalacia patellae)

استئوکندریت دیسکان(osteochondritis dissecan)

تاندونیت (tendonitis)

بورسیت (bursitis)


بورس (bursa)

بورسیت کلسیفیه (calcific bursitis)


کلسیفیکاسیون تاندون (tendon calcification)

نقرس

اپی میزیوم،پری میزیوم،اندومیزیوم (epimysium perimysium endomysium)

بافت همبند(connective tissue)

فاسیکل عضلانی ( muscle fascicle)

مایع سینویال (synovial fluid)


تریگر پوینت (trigger point)


بورس های زانو (knee bursae)

مطالب مرتبط:

مقالات فیزیوتراپی

مقالات استخوان شناسی

مقالات آناتومی اندام فوقانی

مقالات آناتومی اندام تحتانی

مقالات آناتومی ستون فقرات

مقالات حرکت شناسی (کینزیولوژی)

مقالات سیستم عضلانی-اسکلتی، بیماری ها و اختلالات مربوطه

مقالات شکستگی استخوانها و جراحی های ارتوپدی

مقاله های دستگاه عصبی مرکزی و محیطی (cns & pns)

مقالات سیستم عصبی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مقالات سیستم تنفسی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مقاله های سیستم حسی، درد و موضوعات آن

مقالات سیستم عروقی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مروری بر آناتومی سیستم عصبی، عضلانی و اسکلتی ازطریق تصاویر

اخبار کنگره ها و سمینارهای فیزیوتراپی

مهمترین اخبار دکترای حرفه ای فیزیوتراپی

مطالب و موضوعات متفرقه (مقالاتی درباره فشار خون، دیابت، بیوفیزیک، رادیولوژی،فیزیولوژی و تست خون، برخی از بیماری ها و...)

مقالات قلب و عروق (شامل مفاهیم، اختلالات و مقاله های آموزشی)

آناتومی اندام تحتانی

جهت دسترسی به موضوع مورد نظر روی عنوان مربوطه کلیک کنید:

صفحات آناتومیکی (Anatomical planes)

وضعیت آناتومیکی (Anatomical position)

محورهای آناتومیکی (Anatomical axes)

انواع حرکات در مفاصل (Types of movements at joints)

مفصل چیست

مفصل ثابت (Fixed joint)

مفاصل غضروفی (Cartilaginous joints)

مفاصل سینویال ( Synovial joints)

کپسول مفصلی (Articular capsule)

رباط ها (لیگامانها)

کمربند لگنی (Pelvic girdle)

مفصل هیپ (Hip joint)

عضلات مفصل ران

رباط های ایلیوفمورال، پوبوفمورال، ایسکیوفمورال و رباط گرد

زانو

رباطهای زانو (Knee ligaments)

بورس های زانو (Knee bursae)

رباط صلیبی قدامی(Anterior cruciate ligament)

رباط صلیبی خلفی (Posterior cruciate ligament)

رباط های طرفی داخلی و خارجی (MCL & LCL)

رباط صلیبی خلفی (Posterior cruciate ligament)

عضلات مفصل زانو (Knee joint muscles)

همسترینگ(Hamstring)

عضلات چهارسر رانی(Quadriceps femoris muscles)

مفاصل تیبیوفیبولار (Tibiofibular joints)

مچ پا (Ankle)

حرکات مچ پا و پا (Ankle and Foot movements)

رباط های مچ پا (Ankle ligaments)

رباط های مفصل ساب تالار

عضلات مچ پا (Ankle muscles)

پا (Foot)

عضلات پا (Foot muscles)

مطالب مرتبط

فیزیوتراپی و کاربردهای آن

فیزیوتراپی و علم کنترل حرکت

سکته مغزی (Stroke)

درد شانه (Shoulder pain)

کمردرد (Low Back Pain)

علل درد زانو (Knee Pain)

معرفی کتاب من

طبقه بندی مطالب بر اساس ناحیه بدن

مقالات ستون فقرات

مقالات شانه

مقالات آرنج

مقالات مچ و انگشتان دست

مقالات لگن، مفصل هیپ و ناحیه ران

مقالات زانو

مقالات مچ پا و پا

مقالات سیستم عصبی (cns & pns)

مقالات شکستگی استخوانها و جراحی های ارتوپدی

مقالات سیستم تنفسی

ویدیوها در آپارات

ویدیوهای آموزشی

تصویر و عملکرد عضلات بدن انسان (جهت مشاهده همه عضلات روی همین متن کلیک Click نمایید)