فیزیوتراپی- فیزیوتراپیست (شهرستان آمل)

واحد حرکتی چیست

واحد حرکتی (Motor unit)

مقاله واحد حرکتی که در سایت ویکی پدیا ایجاد نمودم:

واحد حرکتی (به انگلیسی: Motor unit) کوچکترین واحد عملکردی عصبی-عضلانی در فرآیند انقباض عضلات اسکلتی است.هر واحد حرکتی از یک نورون حرکتی آلفا،آکسون آن و همچنین تمامی فیبرهای عضله اسکلتی که توسط این نورون عصب دهی می شوند،تشکیل می گردد.

هر واحد حرکتی می تواند بزرگ،متوسط و یا کوچک باشد که اندازه آن بر اساس تعداد فیبرهای عضلانی(فیبرهای خارج دوکی[۱])که از طریق نورون حرکتی آلفا عصب دهی می شوند،مشخص می گردد.عضلاتی که در حرکات ظریف و دقیق نقش دارند،دارای آلفا موتور نورون های بیشتری بوده که هر کدام تعداد کمی از فیبرهای عضلانی را عصب دهی می کنند.به عنوان مثال در عضلات حنجره،هر واحد حرکتی دارای 2 الی 3 فیبر عضلانی است.در عضلات کوچک دست(مثلا لومبریکال ها)،هر نورون حرکتی آلفا به ده فیبر عضلانی عصب رسانی می کند.هر واحد حرکتی در عضلات چشم دارای 3 تا 10 فیبر عضلانی است.واحدهای حرکتی عضلات قوی،هر یک به عنوان نمونه از 500 الی 2000 فیبر عضلانی تشکیل می گردند[۲].در عضله گاستروکنمیوس که در حرکات با دقت کم نقش دارد،هر واحد حرکتی ممکن است 1000 الی 2000 فیبر عضلانی داشته باشد.

جهت درک بهتر به تصویر ذیل توجه نمایید:

فهرست مندرجات

۱ انواع واحد حرکتی
۲ رابطه واحد حرکتی و نورون حرکتی آلفا
۳ پانویس
۴ منابع

انواع واحد حرکتی

هر واحد حرکتی تنها دارای یکی از سه نوع فیبر عضلانی است و نوع فیبر عضلانی در یک واحد حرکتی بر اساس ماهیت آمد و رفت جریان عصبی در نورون حرکتی آلفا ی مربوطه تعیین می شود[۳].سه نوع فیبر عضلانی به گروه I ، IIB و IIA تقسیم می شوند.
Burke و همکارانش در سال 1973 سه نوع اصلی واحد حرکتی را شناسایی کردند.واحدهای حرکتی اصلی عبارتنداز:

-واحد حرکتی S یا Slow.این گروه دارای فیبرهای عضلانی نوع I هستند که فیبرهای آهسته[۴] نیز خوانده می شوند.از نظر قدرت ضعیف بوده ولی نسبت به خستگی مقاوم می باشند.عضلات عمقی بیشتر دارای واحدهای حرکتی S هستند.متابولیسم این دسته از فیبرهای عضلانی از نوع هوازی(اکسیداتیو)است.

-واحد حرکتی FF یا Fast Fatiguable.فیبرهای عضلانی IIB را دارا بوده که فیبرهای سریع[۵] خوانده می شوند.بیشتر در عضلات سطحی وجود دارند.این گروه قدرت عضلانی قوی را ایجاد کرده ولی خستگی پذیرند.متابولیسم آنها از نوع گلیکولیتیک است.

-واحد حرکتی FR یا Fast Fatigue Resistant .نوع فیبر عضلانی این گروه،IIA است.همانند گروه دوم، دارای فیبرهای سریع بوده ولی برخلاف آنها نسبت به خستگی مقاوم هستند و قدرت متوسطی را ایجاد می کنند.متابولیسم گروه سوم،از نوع اکسیداتیو-گلیکولیتیک است.

رابطه واحد حرکتی و نورون حرکتی آلفا

آلفا موتور نورون های بزرگ(نوع دینامیک)،تحریکات سریعی ایجاد می کنند و بنابراین واحدهای حرکتی آنها از نوع FF و FR است.آلفا موتور نورون های کوچک(نوع استاتیک)،تحریکات کندی را به وجود می آورند و واحدهای حرکتی آنها از نوع S است.

واحدهای حرکتی نوع S بیشتر در ارتباط با فعالیت هایپیوسته(ثابت یا ممتد)هستند،درحالیکه واحدهای حرکتی نوع FF و FR بیشتر در فعالیت های سریع و مورد نیاز در مدت زمان های کوتاهتری از طریق آلفا موتور نورون های دینامیک خود فعال می شوند.

پانویس

↑ Extrafusal muscle fibers
↑ Barbara F. Westmoreland/ Medical Neuroscience.Page 193
↑ برزکار،ابراهیم.ساختار و عملکرد سیستم عصبی-عضلانی.ص 33
↑ Slow fibers
↑ Fast fibers

منابع

-شادان، فرخ.ترجمه: فيزيولوژى پزشكى پرفسور آرتورگايتون. جلد اول، انتشارات شركت سهامى چهر
-میناگر، علیرضا و وثوق آزاد، ژاک. ترجمه: نوروآناتومی پایه و کاربردی پرفسور فیتزجرالد.انتشارات دانش پژوه.
-آمرى نيا، رضا؛ بهروزى راد، نازيلا. ترجمه: ساختمان و عمل مغز و اعصاب پرفسور ويليام ويليس. مؤسسه انتشارات تلاش.
-برزکار،ابراهیم.ساختار و عملکرد سیستم عصبی-عضلانی.چاپ اول.بهار 1385.شابک:8-7688-06-964
‎
-Barbara F. Westmoreland/ Medical Neuroscience; 1994

طبقه بندی مطالب وبلاگ فیزیوتراپی

مقالات فیزیوتراپی

اخبار کنگره ها و سمینارهای فیزیوتراپی

مهمترین اخبار دکترای حرفه ای فیزیوتراپی

مقالات استخوان شناسی

مقالات آناتومی اندام فوقانی

مقالات آناتومی اندام تحتانی

مقالات آناتومی ستون فقرات

مقالات حرکت شناسی (کینزیولوژی)

مقالات سیستم عضلانی-اسکلتی، بیماری ها و اختلالات مربوطه

مقالات شکستگی استخوانها و جراحی های ارتوپدی

مقاله های دستگاه عصبی مرکزی و محیطی (CNS & PNS)

مقالات سیستم عصبی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مقالات سیستم تنفسی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مقاله های سیستم حسی، درد و موضوعات آن

مقالات سیستم عروقی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مطالب و موضوعات متفرقه (مقالاتی درباره فشار خون، دیابت، بیوفیزیک، رادیولوژی،فیزیولوژی و تست خون، برخی از بیماری ها و...)

برچسب‌ها: واحد حرکتی چیست, انواع واحد حرکتی, Motor unit, انواع فیبر عضلانی و واحد حرکتی

+ نوشته شده در جمعه هجدهم تیر ۱۳۸۹ ساعت 7:17 توسط فیزیوتراپیست ابراهیم برزکار |

واحد حرکتی و انواع آن

انواع واحد حركتى (Motor Unit)

انواع فیبر عضلانی (Types of muscle fibers)

اصطلاح «سيستم حركتى» یا Motor System به يك سرى راه هاى عصبى اطلاق مى شود كه انقباض عضلات اسكلتى را كنترل مى كنند.انقباض عضلات اسكلتى، در نتيجه موقعيتها، رفلكسها، فعاليتهاى ريتميك نظير حركت و حركات ارادى صورت مى گيرد.

رفتارهاى حركتى كه در انسان داراى اهميت زيادى هستند، شامل صحبت كردن، حركات انگشتان و چشمهاست. عضلات اسكلتى بدن توسط آلفا موتونورونها عصب دهى مى شوند كه اين نورونها از شاخ قدامى نخاع شوكى و يا هسته هاى حركتى نورونهاى مغزى سرچشمه مى گيرند.

عامل كنترل حركت، واحد حركتى مى باشد كه از يك آلفاموتونورون و همچنين فيبرهاى عضلات اسكلتى عصبى شده توسط اين نورونها، تشكيل مى شود. راه هاى رفلكسى كه داراى گيرنده هاى كششى عضلات (گيرنده هاى دوك عضلانى)، گيرنده هاى وترى(ارگانهاى تاندونى- گلژى) و ساير رسپتورهاى حسى مختلف هستند، در نخاع شوكى سازمان يافته اند.

مراكز مهم حركتى تشكيلات مغزى CNS، فعاليتهاى اصلى سيستم نخاعى را كنترل مى كنند. اين مراكز شامل ساقه مغز، قشر مخ، مخچه، عقده هاى
قاعده اى، سيستم ليمبيك، تالاموس و سيستم مشبك مى باشند (تصوير زیر).

واحد حركتى(Motor Unit)

عامل اساسى در كنترل حركت، واحد حركتى مى باشد و شامل يك آلفا-موتونورون، آكسون حركتى آن و همچنين تمام فيبرهاى عضلانى اسكلتى مربوطه است كه توسط اين اعصاب اينروه (عصب دهى) شده اند (تصویر زیر).

در نتيجه ايجاد موج عصبى دريك آلفا- موتونورون، طبيعتا رشته هاى عضلانى كه از اين نورون شاخه دريافت كرده اند، منقبض شده و اين انقباض تا مدتى كه پتانسيل انتهايى فيبرهاى عضلانى به طور نرمال در آستانه تحريك باشند، ادامه خواهد يافت. هرچه ايجاد موج عصبى در يك آلفا- موتونورون بيشتر شود، يك واحد عضله اسكلتى به طور كامل منقبض خواهد شد؛ يا به عبارت ديگر كمترين نيرويى كه مى تواند توسط يك عضله ايجاد شود، به انقباض كوچكترين و ضعيف ترين واحد حركتى موجود در آن عضله بستگى دارد.

نسبت بين تعداد آلفا- موتونورونها و تعداد كل رشته هاى عضلانى در يك عضله، نسبت توزيع عصب(Innervation Ratio)ناميده مى شود. اين نسبت تعداد فيبرهاى عضلانى موجود در يك واحد حركتى متوسط را نشان مى دهد. اين رقم براى عضلاتى مثل گاستروكنميوس كه حركاتى با دقت كم انجام مى دهد، زياد است (2000 فيبر در يك واحد حركتى) ولى رقم ياد شده در عضلاتى كه حركات بسيار ظريفتر و دقيق ترى انجام مى دهند، كوچك هستند (شش
به سه در عضلات چشم). همچنين در عضلاتى نظير تيبياليس قدامى يك واحد حركتى شامل 1000 رشته عضلانى يا بيشتر مى باشد و در عضلات كوچكتر نظير لومبريكالها، واحد حركتى داراى 10 رشته عضلانى است.

فيبرهاى عضلانى موجود در يك واحد حركتى، به طور گسترده اى در يك عضله پخش شده و از فيبرهاى عضلانى كه متعلق به ساير واحدهاى حركتى هستند، از هم جدا مى شوند. ولى معمولاً دسته كوچكى محتوى 10 تا 15 فيبر عضلانى از يك واحد حركتى در ميان دستجات فيبرهاى عضلانى واحد حركتى مجاور قرار مى گيرد. اين عمل به واحدهاى حركتى جداگانه اجازه مى دهد تا به جاى اينكه به صورت دستجات كاملاً جداگانه منقبض شوند انقباض يكديگر را تقويت كنند.

انواع فيبرهاى عضلانى

سه نوع اصلى فيبر عضلانى اسكلتى وجود دارد (جدول ذیل) که عبارتند از:

1- فيبرهاى آهسته(Slow) و اكسيداتيو كه So نام دارند. اين فيبرها كوچك، غنى از ميتوكندرى و كاپيلرها (مويرگها)ى خونى مى باشند و به همين دليل قرمز هستند.نيروى كمى را اعمال كرده و نسبت به خستگى مقاوم مى باشند. اين فيبرها به طور عمقى قرار گرفته اند و براى فعاليتهاى وضعيتى ازجمله وضعيت ضد جاذبه مناسب مى باشند. اينها فيبرهاى عضلانى نوع I را دارا هستند.

2- فيبرهاى سريع(Fast) و گليكوليتيك كه FG نام دارند. اين فيبرهاى بزرگ، داراى تعداد اندكى ميتوكندرى و فقير از نظر تعداد كاپيلر (مويرگ) بوده و از اينرو سفيد مى باشند و موجب انقباضات كوتاه و نيرومندى مى شوند. تعداد آنها در عضلات سطحى بيشتر است. اين فيبرها خستگى پذيرند و از اينرو نام ديگر آنها FF یا FastFatiguable است و فيبرهاى آنها از نوع IIB مى باشد.

3- فيبرهاى متوسط كه سريع، اكسيد اتيو- گليكوليتيك مى باشند كه FoG نام دارند و خصوصيات اين دسته از فيبرها مابين دو نوع فوق است. اين فيبرها تا حدودى در مقابل خستگى مقاوم هستند بنابراين نام ديگر آنها FR یا Fast Fatigue Resistant مى باشد و داراى فيبرهاى نوع IIA هستند و اصولاً تكيه بر متابوليسم اكسيد اتيو دارند و انقباض آنها نيروى متوسطى نسبت به بقيه فيبرها ايجاد مى كند.

هر واحد حركتى تنها داراى يكى از سه نوع فيبر عضلانى مى باشد. با اين همه، فيبرهاى عضلانى به نحو گسترده پخش شده و با فيبرهاى ساير واحدها در هم بافته مى شوند. نوع فيبر عضلانى در يك واحد حركتى براساس ماهيت آمد و رفت ايمپالس در نورون حركتى مربوطه تعيين مى شود. به عنوان مثال،پتانسيل عمل هاى با فركانس زياد و دامنه كم خصوصيات آهسته- اكسيداتيو (So) را در يك دسته پديد مى آورند.

*استفاده از مطالب فقط درصورت ذکر منبع وبلاگ مجاز است.

منبع:
از کتاب ساختار و عملکرد سیستم عصبی-عضلانی به ترجمه و تدوین نویسنده وبلاگ(فیزیوتراپیست ابراهیم برزکار).چاپ فجر.بهار ۱۳۸۵(چاپ اول)