انواع حرکات در مفاصل (Types of movements at joints)
حرکات مفاصل
این پست بیشتر به حرکات مفاصل در وضعیت آناتومیکی که درارتباط با صفحات و محورهای آناتومیکی است می پردازد. بیشتر این مفاصل از نوع مفاصل سینوویال (مفاصل متحرک) هستند درحالیکه به عنوان مثال مفاصل بین مهره ای جلویی به واسطه دیسک های بین مهره ای از نوع غضروفی محسوب می شوند. مفاصل بین مهره ای پشتی (مفاصل فاست) از نوع سینوویال هستند.
انواع حرکات مهم در مفاصل عبارتنداز:
*خم کردن-صاف کردن یا خم کردن-باز کردن (فلکشن-اکستنشن)
*دور کردن-نزدیک کردن (ابداکشن-اداکشن)
*چرخش داخلی-چرخش خارجی (اینترنال روتیشن-اکسترنال روتیشن)
*خم کردن طرفی (لترال فلکشن یا لترال بندینگ)
*حرکت دورانی (سیرکامداکشن)
صفحات آناتومیکی در تصویر زیر:
فلکشن-اکستنشن
حرکات فلکسیون و اکستانسیون در صفحه ساژیتال و حول محور فرونتال انجام می شوند. مسیر حرکت اندام در یک صفحه آناتومیکی به هنگام عمل فلکشن در مفاصل شانه، ران، آرنج و مچ دست به طرف جلو است. ولی فلکسیون در زانو با حرکت ساق پا به طرف عقب همراه می گردد. درارتباط با مچ پا به جای فلکشن از اصطلاح پلانتارفلکشن استفاده می شود که به معنای حرکت کف پا به طرف پشت ساق است. همچنین فلکشن در انگشتان پا به سمت عقب است.
اکستانسیون به حرکتی گفته می شود که در خلاف جهت فلکسیون باشد. مثلا فلکشن در ستون فقرات گرنی یا کمری به طرف جلو متمایل است که به عکس این حرکت اکستنش گفته می شود. در مچ پا به جای اکستنشن، اصطلاح دورسی فلکشن کاربرد دارد که به معنای حرکت قسمت پشت پا به طرف جلوی ساق است.
تصویر زیر:
ابداکشن-اداکشن
حرکات ابداکسیون و اداکسیون در صفحه فرونتال و حول محور ساژیتال صورت می گیرند. ابداکشن به معنای حرکت اندام به طرف خارج نسبت به خط میانی است و عکس این حرکت، اداکشن نامیده می شود. به عبارتی دیگر ابداکسیون یعنی دور شدن اندام از صفحه ساژیتال و اداکسیون عبارت است از نزدیک شدن به صفحه ساژیتال (نسبت به صفحه ساژیتال میانی). در این ارتباط می توان به مفاصل شانه و ران اشاره کرد.
تصویر زیر:
ابداکشن-اداکشن در دست نسبت به انگشت سوم (یعنی خط محوری دست) سنجیده می شود. خط محوری پا از دومین انگشت می گذرد.
اینترنال روتیشن-اکسترنال روتیشن
حرکات اینترنال و اکسترنال روتیشن در صفحه عرضی و حول محور طولی (محور عمودی) انجام می گیرند (همانند مفاصل سینوویال شانه، ران و زانو). در چرخش داخلی، سطح جلویی اندام به طرف صفحه ساژیتال میانی می چرخد و به عکس این حرکت چرخش خارجی می گویند که باعث می شود سطح جلویی اندام به طرف جلو چرخش یابد. در ستون فقرات روتیشن به سمت چپ یا راست تعریف می شود. ممکن است در یک حرکتی، روتیشن به صورت چرخش در جهت عقربه های ساعت یا خلاف جهت آن بیان گردد (مثلا چرخش لگن).
تصویر زیر:
به حرکات چرخشی ساعد به طرف داخل و خارج به ترتیب پرونیشن و سوپینیشن می گویند. در صفحه آناتومیکی، پرونیشن باعث می شود که کف دست به سمت عقب چرخش یابد و در سوپینیشن، کف دست به سمت جلو می چرخد. همچنین می توان پرونیشن در ساعد را به هنگام 90 درجه فلکشن آرنج، به صورت چرخش داخلی ساعد که باعث می شود کف دست به طرف پایین قرار گیرد تعریف کرد و عکس این حرکت سوپینیشن نام دارد که در این صورت کف دست به سمت بالا خواهد بود.
لترال فلکشن (لترال بندینگ)
لترال فلکشن حرکتی است در صفحه فرونتال، حول محور ساژیتال که ممکن است به طرف چپ یا راست باشد. خم کردن طرفی (لترال بندینگ) برای نواحی سر، گردن و تنه به کار می رود.
حرکت دورانی (سیرکامداکشن)
سیرکامداکشن ترکیبی از حرکات فلکشن، اکستنشن، ابداکشن و اداکشن بدون روتیشن بوده که نتیجه آن ایجاد مخروطی در فضا توسط قسمت انتهایی اندام است. راس این مخروط در ناحیه مفصل مربوطه قرار دارد.
تصویر زیر:
تهیه و تنظیم: فیزیوتراپیست ابراهیم برزکار
منبع تصویر:
http://www.shoppingtrolley.net
http://yiss-anatomy2010-11.wikispaces.com/
مطالب مرتبط:
*استفاده از مطالب فقط درصورت ذکر منبع وبلاگ یا لینک آن مجاز است
Iran