نورون حرکتی آلفا (Alpha motor neuron)
نورون حرکتی آلفا (به انگلیسی: Alpha motor neuron) فیبرهای عضلات اسکلتی(فیبرهای خارج دوک عضلانی)را عصبرسانی میکند.
نورونهای حرکتی آلفا منشا فیبرهای عصبی قطور نوع A-آلفا با قطری بین ۹ تا ۲۰ میکرون بوده و از طریق اعصاب نخاعی به فیبرهای عضلات اسکلتی عصب میدهند[۱].سرعت هدایت آلفا موتور نورونها، بین ۵۰ تا ۱۰۰ متر بر ثانیه است[۲].آلفا موتور نورونها درختان دندریتی بسیار بزرگی دارند که حدود هزار دکمه تحریکی را از قوسهای رفلکسی و مسیرهای نزولی(راههای فوق نخاعی) و همچنین اجسام سلولی آنها پنج هزار دکمه مهاری را عمدتا از نورونهای مختص به نخاع که در طول نخاع به بالا و پایین میروند و تحت عنوان پروپریواسپاینال(Propriospinal)خوانده میشوند، دریافت میکنند[۳].
فرآیند کنترل حرکتی درنهایت از طریق نورونهای حرکتی آلفا که به عضلات میروند آشکار میگردد.آلفا موتور نورونها بخشی از راه مشترک نهایی(Final common pathway)محسوب میشوند که توسط شرینگتون مطرح شد.هر نورون حرکتی آلفا بر اساس عضله مربوطه، واحد حرکتی بزرگ یا کوچک را ایجاد میکند.
به تصویر ذیل توجه نمایید:
نورون های حرکتی آلفا و گاما با منشاء نخاعی جزو نورون های حرکتی پیشین نخاع هستند.نورون حرکتی آلفا فیبرهای خارج دوک عضلانی[۴] را عصب رسانی می کند و بنابراین در عمل انقباض عضلات اسکلتی دخالت می کنند.نورون حرکتی گاما نسبت به آلفا موتور نورون کوچکتر بوده و فیبرهای دوک عضلانی[۵] را عصب دهی می کند و بیشتر در عمل کنترل حرکتی نقش دارد.
فهرست مندرجات
۱ منشاء نورونهای حرکتی آلفا
۲ انواع نورونهای حرکتی آلفا
۳ آسیب نورون حرکتی آلفا
۴ پانویس
۵ منابع
منشاء نورونهای حرکتی آلفا
نورون های حرکتی آلفا از دو ناحیه دستگاه عصبی مرکزی(CNS)منشاء می گیرند:
-شاخ پیشین(Anterior Horn) نخاع. این نورون ها عموما به عضلات اندام های فوقانی و تحتانی می روند و همچنین عضلات ستون فقرات را جهت اعمال انقباضی عصب رسانی می کنند.
-هسته های حرکتی اعصاب مغزی در ساقه مغز(Brain stem). نورو نهای این قسمت،عضلات چهره ای-جمجمه ای و عضلات ناحیه سر و گردن را عصب دهی می کنند.
در ناحیه نخاع، نورون های حرکتی آلفا توسط راههای حرکتی فوق نخاعی(راه هرمی و یا راههای خارج هرمی) و پیام های حسی محیطی تحت تاثیر قرار می گیرند.این مسیرها به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم بر نورون های حرکتی آلفا اثر می گذارند.راه هرمی و راههای خارج هرمی،بیشتر از طریق نورون های واسطه ای نخاع، آلفا موتور نورون ها را تحت تاثیر قرار می دهند.
انواع نورونهای حرکتی آلفا
-آلفا موتور نورون دینامیک یا فازیک.این نورونها آستانه تحریکی بالاتری دارند.نسبت به نوع استاتیک بزرگتر بوده و فیبرهای عضلانی سریع[۶] را عصب دهی میکنند.
-الفا موتور نورون استاتیک یا پیوسته (تونیک). نورونهای حرکتی آلفای استاتیک، به فیبرهای عضلانی نوع آهسته[۷] عصب میدهند و نسبت به نوع دینامیک آستانه تحریکی پایین تری دارند.
میزان فرکانس ایجاد جریان عصبی در آلفا موتور نورون های کوچک و بزرگ متفاوت است.مقدار فرکانس برای ایجاد جریان عصبی در آلفا موتور نورون های بزرگتر(نوع دینامیک) تقریبا 20 هرتز و در آلفا موتور نورون های کوچکتر(نوع استاتیک) 10 هرتز است.بنابراین نورون های حرکتی آلفای کوچکتر خیلی سریعتر و آسانتر از نورون های حرکتی آلفای بزرگتر به کار گرفته می شوند.
فعالیت نورون های حرکتی آلفا از اصل اندازه[۸] پیروی می کند.طبق این اصل،آلفا موتور نورون های کوچکتر خیلی سریعتر تحریک شده و معمولا دیرتر نیز مهار می شوند.در فعالیت های آرام و کند،نورون های حرکتی آلفای کوچکتر نقش بیشتری را به خصوص جهت حفظ تعادل ایفا می کنند ولی در جریان اعمال حرکتی سریع همانند دویدن و حرکات جهشی،آلفا موتور نورون های بزرگتر بیشتر وارد عمل می شوند.در جریان حرکات سریع و به خصوص فعالیت های جهشی،بسیاری از آلفا موتور نورون های کوچکتر مهار می شوند.
همچنین ببینید:
مقاله واحد حرکتی بخش "رابطه واحد حرکتی و نورون حرکتی آلفا"
آسیب نورون حرکتی آلفا
احتمال آسیب در هر ناحیه از نورون حرکتی آلفا قابل تصور است.صدمه به این نورون ها در ناحیه شاخ پیشین نخاع،منجربه اختلال در عملکرد واحدهای حرکتی مربوطه می گردد و با توجه به شدت و میزان آسیب می تواند باعث ضعف و آتروفی عضلانی و یا حتی فلج عضلات گردد.
پانویس↑ شادان، فرخ.ترجمه: فیزیولوژی پزشکی پرفسور آرتورگایتون.ص۱۳۸۳
↑ برزکار، ابراهیم.ساختار و عملکرد سیستم عصبی-عضلانی.ص ۴۹
↑ میناگر، علیرضا و وثوق آزاد، ژاک. ترجمه: نوروآناتومی پایه و کاربردی پرفسور فیتزجرالد.ص ۱۶۰-۱۵۹
↑ Extrafusal muscle fibers
↑ Intrafusal muscle fibers
↑ Fast fibers
↑ Slow fibers
↑ Size principal
منابع-شادان، فرخ.ترجمه: فيزيولوژى پزشكى پرفسور آرتورگايتون. جلد دوم، انتشارات شركت سهامى چهر.
-میناگر، علیرضا و وثوق آزاد، ژاک. ترجمه: نوروآناتومی پایه و کاربردی پرفسور فیتزجرالد.انتشارات دانش پژوه.
-جامعى، بهنام (زير نظر دكتر حسن عشايرى) كاربرد نوروفيزيولوژى درتوانبخشى.انتشارات دانشگاه علوم پزشكى ايران.شابک:004-71
-برزکار،ابراهیم.ساختار و عملکرد سیستم عصبی-عضلانی.چاپ اول.بهار 1385.شابک:8-7688-06-964
Barbara F. Westmoreland/ Medical Neuroscience; 1994
Sheila Kitchen & Sarah Bazin.Clayton's Electrotherapy.TEN EDITION
طبقه بندی مطالب وبلاگ فیزیوتراپی
اخبار کنگره ها و سمینارهای فیزیوتراپی
مهمترین اخبار دکترای حرفه ای فیزیوتراپی
مقالات حرکت شناسی (کینزیولوژی)
مقالات سیستم عضلانی-اسکلتی، بیماری ها و اختلالات مربوطه
مقالات شکستگی استخوانها و جراحی های ارتوپدی
مقاله های دستگاه عصبی مرکزی و محیطی (CNS & PNS)
مقالات سیستم عصبی، بیماریها و اختلالات مربوطه
مقالات سیستم تنفسی، بیماریها و اختلالات مربوطه
مقاله های سیستم حسی، درد و موضوعات آن
مقالات سیستم عروقی، بیماریها و اختلالات مربوطه