خستگى عضلانى (Muscle Fatigue)

خستگی یعنی:

"عدم توانایی در استمرار تولید نیروی لازم جهت انجام دادن فعالیت فیزیکی"

خستگی می تواند به علت اختلال در عملکرد سیستم عضلانی یا عصبی و یا کل سیستم عصبی-عضلانی ایجاد گردد.

1-خستگی عمومی(General)

۲-خستگی موضعی(Local)

در خستگی عمومی که مربوط به ساختار کل فیزیکی بدن می باشد بیشتر به علت عوامل فیزیولوژیک(واکنش های فیزیولوژیکی) و یا شرایط ذهنی(مثلا نداشتن انگیزه لازم)بروز می کند.

خستگی موضعی عضلانی به دلیل کاهش منابع انرژی عضله ایجاد می گردد.مهمترین عوامل موثر بر خستگی موضعی در ارتباط با میزان جریان خون و همچنین نوع انقباض عضلانی است.انرژی لازم برای انقباض های کوتاه مدت ایزومتریک ازطریق آدنوزین تری فسفات(ATP) و کراتین فسفات(PCr)تامین می شود و اگر میزان بار کار کمتر از 15% ماکزیمم باشد اکسیژن رسیده توسط جریان خون برای انقباض هوازی(Aerobic)طولانی مدت کافی خواهد بود.اگر انقباض حداکثر باشد,خستگی خیلی سریع ایجاد می شود که علت آن کاهش قابل ملاحظه جریان خون و میزان اکسیژن بافت عضلانی می باشد که در این موارد عضله جهت تولید انرژی به منابع بی هوازی(Non-Aerobic) روی می آورد.

چهار تصویر ذیل جهت درک بهتر انقباض عضلانی و چگونگی تامین انرژی لازم عضلانی قرار داده شده است:

[untitled22.bmp]

بنابراین انقباض طولانى و قوى يك عضله منجر به حالت خستگى عضلانى مى شود.بررسي هايى كه در ورزشكاران انجام شده نشان مى دهد كه خستگى عضلانى تقريبا به نسبت مستقيم سرعت تهى شدن عضله از گليكوژن افزايش مى يابد.بنابراين،احتمالاً بيشتر خستگي هاى عضلانى صرفا ناشى از عدم قدرت روندهاى انقباضى و متابوليك فيبرهاى عضلانى براى ادامه تأمين برونده كارى به همان ميزان اوليه است.عصب به عمل خود ادامه مى دهد و ايمپالس هاى عصبى به طور طبيعى از صفحه محركه به داخل فيبرهاى عضلانى منتقل مى شود و حتى پتانسيل عمل های طبيعى در فيبرهاى عضلانى انتشار مى يابند اما انقباض به علت از بين رفتن آدنوزين ترى فسفات (ATP) در داخل خود عضله ضعيف و ضعيف تر مى شود.
بنابراين، در تحت شرايط طبيعى، خستگى محل تماس عصبى- عضلانى احتمالاً فقط در درجات مفرط فعاليت عضلانى به وجود مى آيد.

قطع جريان خون عضله اى كه در حال انقباض است به علت نرسيدن مواد غذايى در ظرف يك دقيقه يا بيشتر منجر به خستگى عضلانى تقريبا كامل مى شود.

یک نکته مهم:

اصل خستگی عضلانی که در بالا توضیح داده شد یک معیار مهم به هنگام فیزیوتراپی بیماران و ورزشکاران آسیب دیده محسوب می شود.آگاهی از مکانیسم های خستگی عضلانی عاملی مهم جهت تنظیم یک برنامه تمرینی است که به خصوص باید در ارتباط با بیماران با آسیب و اختلال مغزی, صدمات نخاعی و بیماران روماتیسمی درنظر داشت.به عنوان نمونه درمانگر لازم است درارتباط با بیماران مالتیپل اسکلروزیس(MS),گیلن باره(GB) و یا سندرم متعاقب پولیو(Postpolio Syndrome)مسئله خستگی عضلانی را مدنظر قرار دهد.

درحقیقت برنامه تمرین در افراد سالم و بیمار باید از لحاظ شدت,مدت و دفعات انجام در طی یک روز,براساس توان فرد که متاثر از مکانیسم های خستگی است درنظر گرفته شود تا حداکثر کارایی لازم را داشته باشد.

منابع (References)

-کتاب ساختار و عملکرد سیستم عصبی-عضلانی به ترجمه و تدوین نویسنده وبلاگ(فیزیوتراپیست ابراهیم برزکار)-چاپ فجر-http://www.appliednutriceuticals.com/images/clip_image002.gif
-Arthur C।Guyton/Basic Neuroscience: Anatomy & Physiology

-http://www.englandhockey.co.uk/image-cache/image-521-orig.jpg
-http://www.bio.miami.edu/

-کتاب فیزیوتراپی در بیماریهای روماتیسمی تالیف دکتر محمد اکبری

- شادان، فرخ ترجمه فيزيولوژى پزشكى پرفسور آرتورگايتون. جلد اولو دوم، انتشارات شركت سهامى چهر.

مقالات فیزیوتراپی

مقالات استخوان شناسی

مقالات آناتومی اندام فوقانی

مقالات آناتومی اندام تحتانی

مقالات آناتومی ستون فقرات

مقالات حرکت شناسی (کینزیولوژی)

مقالات سیستم عضلانی-اسکلتی، بیماری ها و اختلالات مربوطه