فتق دیسک(Disc Herniation)
فتق دیسک بین مهرهای (به انگلیسی: Intervertebral Disc Herniation)به معنای آزاد شدن بخش مرکزی دیسک از قسمت محیطی آن است.
هر دیسک از دو قسمت تشکیل شدهاست که عبارتنداز:
-قسمت محیطی بنام آنولوس فیبروزوس[۱]
-قسمت مرکزی بنام هسته دیسک یا نوکلئوس پالپوزوس[۲].
تصویر ذیل:

دیسک های بین مهره ای انعطاف پذیر بوده و هر دیسک بین دو مهره قرار می گیرد.کشیدگی،پیچ خوردگی و فشار به ناحیه کمر که به عناصر پشتی ستون فقرات آسیب وارد میکند،می تواند به دیسک یا دیسکهای بین مهرهای که در جلو بین دو جسم مهرهای قرار میگیرد نیز صدمه وارد کند.
هر دو قسمت محیطی و مرکزی دیسک آسیب پذیرند ولی اصطلاح فتق زمانی کاربرد دارد که قسمت مرکزی دیسک بین مهره ای به علت پارگی بخش محیطی آن به بیرون راه یابد. فتق هسته ممکن است درنتیجه اعمال نیروهای بیش از اندازه،نیروهای کم اما مداوم و مکرر بر روی دیسک و یا وجود آنولوس معیوب پیش آید[۳].
فهرست مندرجات [نهفتن]
۱ علایم و نشانه ها
۲ درمان
۳ پانویس
۴ جستارهای وابسته
۵ منابع
علایم و نشانه ها
آسیبهای خفیف دیسک معمولا درد موضعی ایجاد میکنند که میتواند به علت صدمه قسمت محیطی دیسک باشد و یا به علت تورم دیسک که هنوز به مرحله فتق نرسیده ولی به دلیل فشار ثانویه به اطراف درجاتی از درد را ایجاد می کند.این حالت آسیب جدی محسوب نمیشود,مگر اینکه با ادامه نیروهای غیرطبیعی باعث ازهم گسیختگی لایه محیطی و بیرون زدگی هسته دیسک و فشار به رباط طولی پشتی و ریشه های اعصاب نخاعی گردد و با توجه به میزان فشار به ریشههای عصبی حالات متفاوتی از درد را ایجاد میکند.
تصویر زیر:

درصورت فشار به ریشههای عصبی در ناحیه کمری-خاجی (لومبوساکرال) به علت فتق دیسک,درد ناشی از فشار ریشه عصب یا درد رادیکولار [۴] ایجاد میگردد که میتواند در اندام تحتانی حس گردد. چون در ناحیه کمر دیسکهای L۴-L۵ و L۵-S۱ بیشتر تحت تاثیر قرار میگیرند، بنابراین درد ناشی از ریشه های عصبی L5 و S1 به وجود می آید.
دردهای رادیکولار همچون سیاتیک به علت فتق دیسک بین مهره ای، با خم کردن ستون فقرات، نشستن، انجام فعالیت، سرفه و عطسه افزایش و با استراحت کاهش مییابد.
درمان
اگر علائم فتق دیسک شدید نباشد با درمان محافظهکارانه که میتواند درمان دارویی,استراحت و فیزیوتراپی باشد تا حد زیادی مشکل بیمار را برطرف کرد ولی اگر شدت علائم خیلی زياد باشد و با ام آر آی(MRI) و میلوگرافی نیز تائید گردد نیاز به عمل جراحی دارد.
بیمارانی که تحت عمل جراحی قرار میگیرند معمولا دو دستهاند: یا درجاتی از آسیب عصبی قبل از عمل ایجاد شده بود و یا فاقد این حالت بودند که باید بعد از عمل جراحی تحت درمان تکمیلی فیزیوتراپی قرار گیرند;به خصوص بیمارانی که قبل از عمل درجاتی از صدمه عصبی ایجاد شده بود.
پانویس
↑ Anolous Fibrosus
↑ Nucleous Pulposus
↑ ناصری، نسرین. فیزیوتراپی در ضایعات ارتوپدیک.ص 266
↑ Radicular Pain
جستارهای وابسته
-کمردرد
-آسیب طناب نخاعی
-تنگی مجرای نخاعی
منابع
-ناصری، نسرین. فیزیوتراپی در ضایعات ارتوپدیک. چاپ اول، صبح سعادت، ISBN 4-7-93408-964.
-قاضى جهانى، بهرام, ترجمه مبانى طب سسيل، بيماريهاى مغز واعصاب. مركز نشر اشارت
-اعلمی هرندی, بهادر, اصول ارتوپدی و شکسته بندی, چاپ ششم,نشر فروغ اندیشه
مطالب مرتبط:
منبع تصویر:
http://www.doctorpinchback.com/
مقالات حرکت شناسی (کینزیولوژی)
مقالات سیستم عضلانی-اسکلتی، بیماری ها و اختلالات مربوطه
مقالات شکستگی استخوانها و جراحی های ارتوپدی
مقالات روماتولوژی (شامل اصطلاحات،اختلالات و بیماریهای روماتیسمی و روماتیسم خارج مفصلی)
مقاله های دستگاه عصبی مرکزی و محیطی (cns & pns)
مقالات سیستم عصبی، بیماریها و اختلالات مربوطه
مقالات سیستم تنفسی، بیماریها و اختلالات مربوطه
مقاله های سیستم حسی، درد و موضوعات آن
مقالات سیستم عروقی، بیماریها و اختلالات مربوطه
مروری بر آناتومی سیستم عصبی، عضلانی و اسکلتی ازطریق تصاویر
اخبار کنگره ها و سمینارهای فیزیوتراپی
مهمترین اخبار دکترای حرفه ای فیزیوتراپی
مقالات ورزش و تغذیه (شامل موضوعات تحرک و فعالیت بدنی،تغذیه صحیح،چاقی،اضافه وزن،کنترل وزن و غیروه)
مقالات قلب و عروق (شامل مفاهیم، اختلالات و مقاله های آموزشی)
Iran